ա մի բան, որի վրա ոչ ոք ուշադրություն չի դարձնում: Սրբությունները պահպանելու ավանդույթը: Ոմն թուրքագետ Արտակ Շաքարյանն ընդվզեց, թե ինչու եք բողոքում հայերի` Աղթամարի Սուրբ խաչ եկեղեցի գալու դեմ, դրանով նախադեպն եք փչացնում, որ թուրքերը թույլատրում են տարին մեկ օրով որևէ եկեղեցի բացելը: Ա. Շաքարյանը հույս ունի, որ Աղթամարի օրինակով կարելի է մեկ օրով Անին բացելու գործընթացին հասնել:

Դրան չենք կարող չհակադրել կենցաղային պարզ օրինակը: Այ Արտակ ջան, այ տղա ջան: Ենթադրենք, քեզ զրկել են քո տնից, բայց մեծահոգաբար իրավունք են տվել տարին մեկ օր գաս վերընգնես բազկաթոռի մեջ ու հեռուստասերիալի մեկ 18-երրորդը նայես: Կհամաձայնե՞ս: Բա եթե ոչ, ինչո՞ւ ես նուն զիբիլը դայաղ անում ու առաջարկում համայն հայությանը:

Ինչևէ, մեր «աջաբսանդալը» չենք կարող չսկսել Աղթամարի Սուրբ Խաչ եկեղեցու պատմությունից: Ինչքան խելքը գլխին մարդ կա, դրա դեմ բողոքեց: Բայց Էջմիածինը չի շտապում միանալ հայ ժողովրդի ակնհայտ կարծիքին: Էջմիածնի լրատվականի պետ Տեր Վահրամ քահանա Մելիքյանն անըդհատ փախած է լրագրողների հարցերից: Անշուշտ, լրագրողներն անչափ հեռու են սուրբ լինելուց, բայց Վահրամ քահանայի փախուստն այլևս կասկածահարույց է: Իսկ հարցը առավել քան հասարակ է` ինչպե՞ս եք մասնակցում մի պատարագի, որը մաքսիմում մի օրով է թույլատրված: Ինչպե՞ս եք գնում Աղթամար, եթե կասկածելի է անգամ այն, որ մի օրով խաչը կդնեն ու չեն ծածկի Աթաթուրքի կամ թուրքական դրոշի պատկերով: Ինչպե՞ս եք ձեզ թույլ տալիս կզել թուրքի դրոշի տակ, ինչպե՞ս եք ընդունում պատարագ անելը, որը մինչ ձեր ժամանելը ու ձեր հեռանալուց հաջորդ օրը զուտ թանգարան է:

Դուք լրի՞վ ……եք, թե՞ ձևանում եք… Այդ անհարմար հարցերը չենք կարող չտալ Էջմիածնի այն սպասավորներին, որ պատրաստվում են գնալ Աղթամար: Ու ինչպես էլ ուզես ձևակերպել` նուն նվաստացուցիչ հարցադրումն է ստացվում:

Բայց պատասխան չկա… Գնում են… Ու պառկում թուրքի տակ։ Հետևաբար` այլևս լռելու տեղ չունենք: Եթե գնում եք պղծված եկեղեցում մեկ օր պատարագ տալիս, ո՞վ է ձեզ վճարել պղծության փաստի վրա աչք փակելու համար: Ո՞վ է վճարել, որ բողոքողներին ու դժգոհներին կոչեն սադրիչ ու անպատասխանատու: Այդ մե՞նք ենք անպատասխանատու, թե՞ դուք, որ ձեր պատարագով թուրքական պղծությունն եք սրբագործում: Հերիք եղավ…

Ձեր արածը, կներեք, սկսում է նմանվել հույների սրբազան պոռնկությանը: Մեկ տարբերությամբ` եթե հունաց մոտ դա զուտ մարմնական էր, ապա ձեր արածը շոշափում է Ազգի արմատական շահերը: Բարի եղեք ծախել ձեր, ձեր մտերմուհիների մարմինները, բայց ոչ` Ազգի ապագան:

Ձեր արածն ապշեցուցիչ է: Թույլ եք տալիս, որ Կ. Պոլսում պատրիարքի տեղապահ դառնա թուրքի սպասավորը (Անունն էլ չեմ ուզում տամ), ու ծպտուն էլ չեք հանում: Հանգիստ թույլ եք տալիս, որ Պոլսո հոգևոր կառավարիչները կատարեն Թուրքիայի կամքը…

Դրան էլ գումարվեց Աղթամարի պատմությունը, որ ընդամենը դիվիդենտներ է բերելու թուրքական քարոզչությանը… Ինչո՞ւ եք լծվում դրա սայլին:

Բայց դա դեռ քիչ էր, գումարվեցն նորերը: Դ. Մեդվեդևի այցին ընդառաջ ի հայտ եկան հոգևորականներ, որ պնդում են, թե մեր ու Ռուս ուղղափառ եկեղեցու տարբերությունն այնքան քիչ է, որ կարելի է միավորվել… Այսինքն` մեր եկեղեցու անկախության վրա ձեռք բարձրացնողներ էլ հայտնվեցին: Եթե դա պիտի զիջեինք, ապա վաղուց միավորված կլինեինք կամ բյուզանդացիներին, կամ կաթոլիկներին: Եթե դա չենք արել, ուրեմն` ավելի կարևոր հարցեր կային:

Ու խոշոր հաշվով հայոց մեջ Քրիստոսի կրավորական ուսմունքն իր բազում թերություններով ընդունելի է այնքանով, որքանով կա Հայ Առաքելական Եկեղեցին: Որը բացառապես հայերինն է ու հայերի համար:

Այլապես այդ համաշխարհային ուսմունքը մեզ համար ավելորդ է: Զի դրա թերությունները հանդուրժում ենք, քանզի Հայոց եկեղեցու ուսմունքի բաղկացուցիչ մասն են: Դրանից դուրս մեզ համար այդ ուսմունքը զրոյական արժեք ունի:

Այսօր մեր Եկեղեցին ջրբաժանի առաջ է: Արդյո՞ք այն կընդունի Ազգի և Հայրենիքի շահերի գերակայությունը և իր հոտի հետ կգնա դեպի փառք և անկում, թե՞ Ազգից ու Հայրենիքից վեր կդասի կասկածելի կրոնական արժեքները, որոնք նունքան հայինն են, ինչքան նեգրինն են… Ընտրությունը հոգևոր հայրերինն է: Ընտրությունն իրնենց է, և այդ ընտրությունից է կախված` իրենց հետ միասին կգնանք դրախտ և դժոխք, կանցնենք ամենայն փորձություն, թե՞ կհրաժարվենք իրենց անարժեք ծառայությունից:

Դուք ընտրեք` ձեզ հե՞տ ենք շարունակում մեր ճանապարհը, թե ապավինում ենք 10 հազար տարվա փորձություն անցած և երբևէ մեզ չդավաճանած, պարզապես վերջին 2000 տարիներին փոքր-ինչ մոռացված հայոց աստվածներին:

Ընտրությունը ձերն է…

Աջաբսանդալի բաղադրությունը զննեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ