Համոզված է դերասան, բեմադրիչ, պրոդյուսեր և մարդու իրավունքների պաշտպան Մերի Ափիկը

Մերի Ափիկի համար արվեստը պետք է առաջադրի հարցեր ու լուծումներ փնտրի : Իսկ գեղագիտական ճանապարհով խնդիրները ավելի լսելի ու հասկանալի են դառնում: Սա արվեստում երկարամյա փորձ ունեցող կնոջ եզրահանգումն է: Տասնմեկ տարեկանից մասնակցել է Իրանի խոշոր հեռուսատանախագծերին: Կինոյում առաջին դերը խաղացել է տասնչորս տարեկանում և հիշում է, որ ֆիլմերից մեկի նկարահանման ժամանակ իրեն չորս թիկնսպահ է ուղեկցել ճանապարհներին իրեն սպասող երկրպագուների խմբից պաշտպանելու համար: Հանրահայտությունը նրա համար եղել է մանկական խաղ:

Մայրը՝ Ափիկ (Արփինե) Եուսեֆյանը , Իրանի լավագույն դերասանուհիներից էր: Մայր ու աղջիկ տարիներ շարունակ եղել են Իրանի հեռուսատատեսության և կինոյի լավագույն աստղերից՝ հեռուստասերիալների և կինոնկարների սպասված ու ցանկալի դերասանուհիները:

-Մայրս ցանկանում էր, որ ես բալետի պարուհի լինեի: Սակայն նրա մասնակցությամբ հեռուստածրագրերից մեկի նկարահանման ժամանակ ինձ ևս առաջարկեցին դեր խաղալ: Ես ընդամենը տասնմեկ տարեկան էի: Մորս որոշումն էլ, որ պետք է մասնակցեի նկարահանումներին ինքնաբերաբար էր: Իմ անուն ազգանուս երկար է՝ Մերի Մելիք-Ազարյան, և առաջարկեցին հարմար անուն ընտրեմ: Մտածեցի, մտածեցի,-«Իմ անունը թող լինի Մերի, Մերի….. հայացքս ուղղեցի մորս ու ասեցի՝ Ափիկ: Այս ժամանակ չէի էլ կանխազգում, որ կայացավ այն, առանց որի հիմա չեմ էլ պատկերացնում իմ կյանքը:

— Իրանում Մերի Ափիկը միաժամանակ մասնակցում էր մի քանի նախագծերի: Այժմ զարմանքով է հիշում, թե ինչ թեթևությամբ է տարել այդ ծանրաբեռնվածությունը:

-Հիմնականում սերիալներում էի նկարահանվում: «Օխթափուս» հեռուստասերիալը միայն երկու հարյուրից ավելի մաս ուներ: Հետո` ամիսը մեկ անգամ թատերական ներկայացումներ: Իսկ կինոյում տասնմեկ դեր եմ ունեցել: Մենք մի փոքր թատրոն ունենիք: Աշխատում էի թատրոնում, կինոյում, հեռուսատեսությունում և դպրոց էի գնում:

— 1971 թվականին Masud Kimiai-ը էկրան է բարձրացնում Sadeq Hedayat –ի «Դաշ Աքոլ» -ը: Կինոնկարում Մերի Ափիկը խաղում է գլխավոր հերոսուհու դերը, երբ ընդհամենը տասնչորս տարեկան էր: Այս պատասխանատու դերակատարումը աղջկան նույնպես հաջողություն է ապահովում:

— Սյուժեյի համաձայն հերոսը սիրահարվում է տասնչորս տարեկան աղջկա, որի դերն էլ ինձ էր վստահված: Հարմար ընտրություն էր՝ տարիքս ոչ թե խանգարում, այլ ընդհակառակը, լրիվ համընկնում էր կերպարին: Իմ ամենասիրած դերերից է։

— 1977 Մոսկվայի միջազգային կինոփառատոնում Փարվիզ Սայադի Փակուղի կինոնկարի համար նա արժանացել է «Լավագույն դերասանուհի» մրցանակին՝ Իրանում առաջին կինը, որ ստացել է այս պատվավոր պարգևը ու նաև առաջին հայուհին: Սա պատիվ է և Հայաստանի, և Իրանի համար:

-Մոսկվայի փառատոնի ժյուրիի անդամ էր աշխարհահռչակ Ֆրանկո Զեֆիրելին: Դա առաջին միջազգային մրցանակն էր, որ տրվում էր պարսկական կինոյի համար: Վերջերս Երևանից առաջարկություն ստացա, որպես հայ դերասանուհի. Երևանը պատիվ է համարում պարգևը պահել իր երկրում: Թեպետ, մրցանակը պատկանում է պարսկական կինոյին, սակայն ժամանակները փոխել են և շատ հավանական է, որ այն փոխանցվի Հայաստան:

— Մի փոքր անսովոր է թվում երկու հայ կանանց այսօրինակ հաջողությունն Իրանում: Սակայն Մերի Ափիկը փաստում է, որ հայերը Պարսկաստանում արվեստի ու երաժշտության մեջ մեծ ներդրում ունեն. դրա ապացույցն է նաև իր ու մոր` Ափիկ Յուսեֆյանի հաջողությունը:

— Ես այն ժամանակ աճող մի ծաղկի նման էի, որը պատրաստվում էր ցուցադրելու իր գեղեցկությունը, այսինքն` կարողությունը: Իրանում ես մի երեխա էի, որ ուրախությամբ վայելում էր իր մանկությունը՝ մի փոքր տարբեր այլ երեխաների մանկությունից: Հիմա ուզում եմ հասուն մարդու աչքով գնահատել կատարվածը: Ես մեծացել եմ: Փոխվել է իմ աշխատանքի որակն ու բնույթը:

— Հեղափոխությունից հետո Մերի Ափիկը տեղափոխվում է Միացյալ Նահանգներ: Այստեղ ներգրավվում է ամերիկյան կինոարտադրության մեջ, որպես կինարտադրիչ մասնակցում MGM- ի «Mind Games» կինոնկարի և NBC –ի «On Wings Eagles » կինոշարքի նկարահանումներին:

Դերասանուհին իրեն առավել հարազատ է զգում թատրոնում, ուր ինքը կարողանում է իր ժամանակին համընթաց քայլել։

— Հիմա ինձ համար կարևորը կանանց իրավունքների պաշտպանության հարցն է, իսկ իմ նպատակակետին հասնելու ձևը` իմ արվեստը: Վերջին բեմադրած ներկայացումն էլ, որը կոչվում է «Beneath The Vail», կանանց մասին է: Մեկ կես ժամվա ընթացում ներկայացնող մի քանի պատմություն, որի հերսները շատ անգամ հենց դահլիճում նստած մարդիկ են: Նրանք ինձ են մոտենում, որ խոստովանում, որ դա իրենց պատմությունն է: Ինձ համար շատ արժեքավոր նկատառում է, քանի որ իմ ցանկությունն է, պատկերել իրավիճակը և լուծումներ գտնել:

— Բեմադրությունն առաջին անգամ ներկայացվել է երկու հազար հինգ թվականին 7th Annual LA International Theater Festival-ում եւ արժանացել Քննադատների մրցանակին՝ (Critics Choice): Ցուցադրվել է Վաշինգտոնի Քենեդի կենտրոնում՝ աղմուկ բարձրացնելով ու հավանության արժանանալով:

— Կանանց իրավունքների վերականգնման համար գլխավորը համապատասխան օրենսդրության հաստատումն ու հարգումն է: Չունենալով անհրաժեշտ պաշտպանություն՝ կանայք իրենց իրավունքների մասին չեն կարող բարձրաձայնել:

-Երեխաների համար Մերի Ափիկը 1998 թվականին նկարահանում է «Գիշերվա Գոհարները»-ը տեսաֆիլմը՝ իր հեղինակած երաժշտությամբ: Այս աշխատանքը երեխաներն հնարավորություն է տալիս ծանոթանալու իրենց ծնողների ծննդավայրի՝ Պարսկաստանի հետ: Իսկ ծրագրեր դեռ շատ կան:

— Նպատակ ունենք Ցեղասպանության թեմայով կինոնկար նկարահանել: Պարզապես ճակատագրի բերումով ապրում եմ Միացյալ Նահանգերում և պետք է անեմ ինձ հարազատ գործը՝ նվիրվելով, աշխատելով ու իհարկե ստանալով ավելին՝ սիրած գործի հաճույքն ու վայելքը:

Անի Թադևոսյան

Լոս –Անջելեսից հատուկ «Վարկածի» համար