Տարօրինակելով Երեւանը (Queering Yerevan) կոլեկտիվի արվեստի թվով երրորդ ինտերվենցիան տեղի ունեցավ հուլիսի 31ից – օգոստոս 1-ը:

Թարգմանությունը այն կոնցեպցիան է, որի շուրջը կայացավ «Տարօրինակելով Երեւանը» կոլեկտիվի կազմակերպած ցուցահանդեսը Կանանց ռեսուրսային կենտրոնի այգում: Վիդեո, ֆոտո, փերֆորմանս(ձեախաղ), դերային եւ հեղինակային ընթերցումներ, եւ այդ բոլորի մեջ՝ թարգմանություն: Թարգմանությունն այսօր ամենուր է: Այն անհրաժեշտ է ամեն քայլափոխի: Ցուցահանդեսի նպատակներից մեկն է` շեղվել նեղ լեզվական թարգմանությունից եւ անցնել ավելի գլոբալ համամարդկային թարգմանչական պրոբլեմների:

Հասարակության մեջ առկա փոխըմբռնման ցածր մակարդակը, անհանդուրժողականությունն ու դրանից բխող ագրեսիան մեր փոքրիկ երկիրը վեր են ածել Բաբելոնյան աշտարակի, որտեղ մարդիկ խոսում են հայերեն, բայց չեն հասկանում իրար:

Մի խմբակցություն մյուսին, մի «տուսովկա» մեկէլին, կանայք՝ տղամարդկանց, տղամարդիկ՝ կանանց… Եվ մինչեւ ե՞րբ և մինչեւ ո՞ւր: Ու այստեղ օգնության է գալիս թարգմանությունը, այն է՝ ամեն ինչ դարձնել մաքսիմալագույնս հասկանալի ու ըմբռնելի որքան հնարավոր է շատ մարդկանց համար:

Հայաստանում գերիշխող հետխորհրդային մշակույթի, տարօրինակող (queer) տարածքներում այն առավել արդիական է, քանի որ սովորույթն ու մտածելակերպը հակասության մեջ են ժամանակի ու ժամանակակից մարդու հետ:Եւ էական չի, թե դա ոնց կարվի՝ բառերով, պարով, ձայնով, թե լուռ ժեստերով:

Մնջախաղը ևս թարգմանություն է` արվեստ, որ ուղեկցել է մարդուն դարեր շարունակ։

Թարգմանության արվեստը, նաև ոչ լեզվական, անհիշելի ժամանակներից ուղեկցել է մարդուն` ունենալով տարաբնույթ դրսևորումներ։ Ամեն բան չէ, որ բառերով են ասվում, այս ենթատեքստի հիմքում մարդու ինքնաարտահայտումն է, որի ձևերին էլ փորձել են ծանոթացնել ցուցահանդեսի կազմակերպիչները։

Օրինակ`Մելինէ Տէր Մինասեան և Լողելին Քոենիգ
Ձևախաղ Վիոլետ Գրիգորյանի «Ինքնահավաստում» բանաստեղծության շուրջ (ֆրանսերենով ու հայերենով)
Մէլինեն ու Լողելինը սկզբում միաժամանակ ֆրանսերենով, հետո հետզհետե հայերեն մեկումեջ բառեր ու նախադասություններ ավելացնելով հասան սինխրոն թարգմանության: Այդ ամենն ուղեկցվում էր նաեւ մարմնի ժեստերով: Ձեւախաղն ավարտվեց ոչ հայկական գործիքի նվագակցմամբ։

Երբ դեռ նոր էր սկսվել Մելինէի ու Լողելինի ձեախաղը, Իլեյն Կրիկորեանը սկսեց հանվել ու հագավ տղամարդու հագուստ, նկարեց բեխեր: Ներկաները դեռ չգիտեին, որ դա նույնպես ձևախաղ է, դա թարգմանությունն է կնոջ՝ տղամարդու, կերպարանափոխումի` մի գենդերից մյուսը այնքան հանգիստ, սուս ու փուս, որ որոշ հանդիսատեսներ նույնիսկ նայում`ու չէին հասկանում, թե ի՞նչ է կատարվում:

Վերջում անցկացվեցին ավանդական քննարկումներ, որտեղ չնայած կիսաանգլերեն-կիսահայերենին ինչը պարզ չէր՝ պարզ դարձավ:

Լուսինե Վայաչյան