23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...10.04.2024 | 12:10
Մենք չգնացինք այդ ճանապարհով և հայտնի աշխարհաքաղաքական կենտրոններում որոշվեց հար...10.04.2024 | 11:10
Եթե շատ լինեք, մենք կշրջափակենք կառավարությունը․ Հրանտ Բագրատյան...09.04.2024 | 15:10
Հրաժարվելով ռուսական МИР քարտերից՝ մենք ակամայից հայտնվում ենք պատժամիջոցների տա...09.04.2024 | 14:10
Ուկրաինան և Ռուսաստանն Աբելն ու Կայենն էին. Լեոնիդ Կուչման` Կիև-Մոսկվա հարաբերու...09.04.2024 | 13:10
Մարտական հենակետում երեք զինծառայողի սպանության գործով դիրքի ավագի պաշտպանը դիմե...09.04.2024 | 12:10
Հայկազ Բարսեղյանի սպանության գործով ամբաստանյալները դատապարտվեցին 18 տարի ազատազ...09.04.2024 | 11:10
Կռիվ լինելու ա, ու ես գիտեմ, որ մենք պիտի հաղթենք. Մեր թշնամին էսօր Ադրբեջանում ...08.04.2024 | 15:10
Իսրայելի ՊՆ-ն հայտարարել է Իրանի հետ հարաբերություններում «ցանկացած սցենարի» պատ...08.04.2024 | 14:10
Անիմաստ կրակում են, ոչ մի բան չեն թիրախավորում, երևի վախից է․ Արավուսի նախկին գյ...08.04.2024 | 13:10
ԵԽ-ն Հայաստանի «լամպոչկա» իշխանություններից պետք է պահանջի անհապաղ ազատ արձակել ...08.04.2024 | 12:10
270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և 0 երաշխիքներ․․․Լիլիթ Գ...08.04.2024 | 11:10
Եթե Արևմուտքը Հայաստանին ինչ-որ բան տա, Թուրքիան Ադրբեջանին եռապատիկը կտա. Չավու...06.04.2024 | 14:10
Գրողների միության նախագահը տեղյակ չէ իրենց շենքը թուրքական դեսպանատանը տրամադրել...06.04.2024 | 13:10
«Նիկոլիստներ, սորոսականներ ու արևմտամոլներ, ուշադիր կարդացեք գրածս»․ Էդուարդ Շար...06.04.2024 | 12:10
Բրյուսելում Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը «վտանգի ևս մեկ աղբյուր է ստեղծում» Հրվ. Կ...06.04.2024 | 11:10
Որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ Իրանի թիրախներից մեկը չի դառնա Բաքուն. Վարդա...05.04.2024 | 15:10
Ռուսաստանը գրոհել է Ուկրաինան 13 անօդաչու թռչող սարքերով, բոլորը խոցվել են. Ուկր...05.04.2024 | 14:10
8,800 դոլարի և 5 մլն դրամի կաշառք ստանալու համար մեղադրվող պաշտոնյաների վարույթի...05.04.2024 | 13:10
Զորախաչ եկեղեցին՝ ադրբեջանական թիրախում05.04.2024 | 12:10
«Կրոկուս»-ում ահաբեկչության մեջ մեղադրվող անձի հեռախոսում հայտնաբերվել են Ուկրաի...04.04.2024 | 15:10
Ցեղասպանության վտանգը տարածվել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա. Լեմկինի ինստիտ...04.04.2024 | 14:10
Զազրելի է, որ որոշ թունավոր տհասներ սկսում են հայհոյել դասագիրք կազմողներին՝ իրե...04.04.2024 | 13:10
Թուրքիայում 2 հայի են բռնել, որոնց կոշիկներում 109 հազար դոլարի ոսկու ձուլակտորն...Օրերս գիտահանրամատչելի գրականությունը համալրվեց երկար սպասված մի գրքով, որն իր առաքելությամբ, վստահ են շատերը, արդարացնելու է հեղինակի, գիտական հանրության, տպագրության հովանավորողների թափած այդքան մեծ ջանքերը՝ ծնունդ տալու նրան: Լույս տեսավ Ավետիք Գրիգորյանի «Դարերի խորքից դեպի Տիեզերք»-ը: Դա այնքան սպասված ու այնքան ուրախալի առիթ է, որ մեջդ վառվում է ցանկություն՝ ասելու՝ «Դարերի խորքից դեպի Տիեզե՛րք», ծնունդդ շնորհավո՛ր:
Գրքի տպագիր ծնունդն առաջ բերեց նաև բազմաթիվ հարցեր, որոնք և ուղղեցի հեղինակին.
-Ինչպե՞ս նախաձեռնվեց գիրքը:
-Այսպիսի գիրք գրելու անհրաժեշտությունը ես զգացել եմ վաղուց, երբ դեռ սովորում էի դպրոցում՝ 7-րդ դասարանում: 5-րդ դասարանից սկսած ես հաճույքով կարդում էի գիտահանրամատչելի գրքեր, հատկապես աստղագիտության վերաբերյալ, բայց ամեն անգամ մնում էի ինչ-որ չափով դժգոհ՝ չբավարարված: Այդ գրքերը կամ տալիս էին ինձ հետաքրքրող հարցերի պատասխանները միայն մեկ, նեղ բնագավառում, կամ հանրագիտարանի պես տալիս էին շատ տեղեկություններ, բայց առանձին պատառիկների ձևով, այսինքն՝ չհամակարգված և առանց բավարար բացատրությունների:
Երբ այդ գիտելիքները սկսեցին հավաքվել ու համակարգվել իմ գլխում, ցանկություն առաջացավ այդ ամենը շարադրել յուրովի, մեկ ընդհանուր գրքում՝ հետևողականորեն մատուցելով նյութը, գնալով պարզից դեպի բարդը, ամեն ինչը լիարժեք ու մատչելի բացատրելով ու ներկայացնելով փոխկապակցված, ընդհանուր համակարգի մեջ: Առ այսօր պահպանվել են այն աշակերտական տետրերը, որոնցում ես արել եմ այս խդիրը լուծելու իմ առաջին, միամիտ փորձերը: Շատ շուտով ես հասկացա, որ դա բավականին բարդ խնդիր է, ինչի պատճառով էլ չէի գտնում նման գիրք, իսկ իմ գիտելիքներն ու փորձն էլ ակնհայտորեն անբավարար էին նման հավակնոտ նախաձեռնության համար:
Միայն մի գիրք՝ Պավել Կլուշանցևի «Դեպի օտար մոլորակներ» գիրքը, մեթոդական առումով ինձ շատ գոհացրեց, բայց դա էլ այնքան ընդգրկուն չէր, որքան ես կուզենայի: Ինչևէ, հենց այդ գիրքն արթնացրեց իմ երևակայությունը, ձևավորեց իմ հետաքրքրությունները գիտության և տեխնիկայի տարբեր բնագավառներում ճիշտ նույն հարաբերական չափով, ինչ չափով դրանք ներկայացված էին գրքում, պայմանավորեց իմ հետագա մասնագիտացումն ու գործունեությունը: Տարիներ անց ես հասկացա, թե որքան բախտորոշ կարող է լինել գիրքը մարդու կյանքում: Դրա շնորհիվ նոր գիտահանրամատչելի գիրք գրելու հրամայականն իմ մտքում ավելի ընդգծվեց: Կարծես, գիտեի, որ մի օր ես վերադառնալու եմ այդ խնդրին:
-Ի՞նչ եղավ հետո:
-Հետո պետք էր լավ սովորել, անցնելու համար արդեն իսկ նախանշված ճանապարհը՝ ավարտել դպրոցը, ընդունվել ԵՊՀ-ի ֆիզիկայի ֆակուլտետը, ավարտել այդ ֆակուլտետի աստղաֆիզիկայի ամբիոնը և անցնել աշխատանքի Բյուրականի աստղադիտարանում, մի խոսքով՝ դառնալ աստղագետ: Դա իմ երազանքն էր, և ես այն իրականացրի: Ցավոք, նախ ծառայությունը խորհրդային բանակում, հետո նաև Ադրբեջանի ռազմական գործողություններից ծագած պատերազմական իրավիճակն ընդհատեցին իմ գիտական աշխատանքը՝ սևեռելով ինձ պաշտպանական խնդիրների վրա:
Բարեբախտաբար, մինչ այդ շրջադարձը, 1988-ի սեպտեմբերին ես հիմնեցի արտադպրոցական խմբակ՝ տիեզերագիտական թեմաներ ներառող դասընթացով, որը, ինչպես հետագայում պարզվեց, փառավոր ուղի ուներ անցնելու և այնքան էր ընդարձակելու իր կրթական գործունությունը դպրոցականների և անգամ ուսանողնողների շրջանում, որ, ի վերջո, կոչվելու էր Տիեզերագիտական ակումբ և գործելու էր՝ որպես այդպիսին: Այս պահից սկսվեց այն ուսումնական նյութի մշակումն ու բազմամյա փորձարկումը ակումբի պարապմունքներին, որը հասունանալով ընկավ «Դարերի խորքից դեպի Տիեզերք» գրքի հիմքում:
Ողջ կուտակված փորձը, գտնված նոր ուսումնամեթոդական միջոցներն ու հնարքները՝ համեմված հետաքրքիր փաստերով, համեմատություններով, օրինակներով ու ցուցադրական գիտափորձերով, տեղ գտան գրքում՝ տալով նրան յուրահատուկ համ ու հոտ, դարձնելով այն զվարճալի, հետաքրքրքշարժ, մատչելի ու միաժամանակ շատ լուրջ, ուսանելի, ստեղծագործական ունակություններ զարգացնող և համապարփակ աշխարհայացք ձևավորող գիրք:
-Ե՞րբ գրեցիք գիրքը, և կասկածու՞մ էիք արդյոք, որ կստացվի:
-Սկզբում ես, իհարկե, վարանում էի: Ինձ թվում էր, թե կուտակված փորձը դեռ բավարար չէ, և նման նախաձեռնությունն իմ կողմից կդիտվի որպես մեծամիտ հավակնություն: Ուստի, գիրքը գրելու մասին վերջնական որոշումը կայացվեց միայն այն բանից հետո, երբ 2001-ին մասնակցեցի դպրոցների համար աստղագիտության նոր դասագրքի ընդունման մրցութային հանձնաժողովի աշխատանքներին: Երբ նոր դասագրքի ընտրությունն արդեն արված էր, հանձնաժողովի անդամ, Գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամ, աստղաֆիզիկոս Էլմա Պարսամյանը բառացիորեն պատգամեց ինձ՝ ասելով. «Ավետիք, դու պետք է աստղագիտությանը նվիրված ուսումնական գրքեր գրես, դու պե՛տք է դա անես»:
Կարծես` ինձ հենց այդպիսի քաջալերող և ինքնավստահություն ներշնչող խոսքեր էին պակասում փորձառու մասնագետի կողմից, որպեսզի այլևս չերկմտեի ու անցնեի գործի: Պետք է ասեմ, որ տաժանակիր գործ էր: Հինգ տարի չարչարվեցի՝ ճգնավորի պես տանելով բոլոր դժվարությունները: Ազատ ժամանակ չկար: Ամեն երեկո, իմ հիմնական աշխատանքից հետո, մի քանի ժամ տրամադրում էի դրան: Ոչ մի վստահություն կամ որևէ կոնկրետ հույս չկար, որ գրքի տպագրությունը կֆինանսավորվի: Սակայն, մի ներքին համոզմունք կար, որ նախ պետք է գիրքը գրել, իսկ հետո այն, վաղ թե ուշ, ինչ-որ կերպ կբացի իր ճանապարհը:
Խմբակը ևս այդ սկզբունքով եմ վարել՝ հավատացած լինելով, որ գործն անհրաժեշտ է հետևողականորեն տանել առաջ՝ առանց ապավինելու կողմնակի օժանդակության, և այդ դեպքում պտուղներ անպայման կլինեն: Մյուս կողմից՝ վստահ էի, որ այդ գործը շատ կարևոր է երկրի համար, և ոչ մի օր չի կարելի այն ընդհատել, նույնիսկ պատերազմական իրավիճակում, ես կասեի՝ հատկապես պատերազմական իրավիճակում:
Նույն հավատով էլ համառորեն առաջ տարա գիրքը գրելու գործը: Իհարկե, վստահ չէի, որ կստացվի այն, ինչ նախատեսում եմ: Ես իմ առջև շատ բարդ խնդիր էի դրել. ոչինչ չպետք է տրվեր՝ որպես պատրաստի տեղեկություն, ինչպես դոգմա, ամեն ինչ պետք է բացատրվեր՝ օգնելով ընթերցողին հասնել դրան գրեթե ինքնուրույն, ինչպես հետազոտողն է դա անում: Նյութը պետք էր շարադրել այնպես, որ այն ընթերցողի ձեռքը բռնի ու այլևս բաց չթողնելով, բորբոքելով նրա հետաքրքրությունը, քայլ առ քայլ, դասագրքային հետևողականությամբ տանի ամենապարզ առօրեական հասկացություններից դեպի բավականին լուրջ, խորը գիտելիքների միևնույն մակարդակը Տիեզերքի ուսումնասիրության հետ առնչվող ամենատարբեր գիտատեխնիկական ոլորտներում:
Մինչդեռ, մի ոլորտում որևէ բան բացատրելու համար հարկ է լինում դիմել մի այլ ոլորտի գիտելիքների, դրանք էլ բացատրելու համար՝ անցնել մի երրորդ ոլորտի ուսումնասիրության: Իսկ այդ ոլորտները բազում, խճճված փոխադարձ կապերի մեջ են: Ուստի, ամենից բարդը նյութի մատուցման ճիշտ հերթականությունը գտնելն էր, որպեսզի որևէ բան բացատրելիս հարկ չլիներ հենվել այնպիսի գիտելիքների վրա, որոնք ավելի ուշ պիտի բացատրվեին:
Միայն դասավանդման բազմամյա փորձը թույլ տվեց կծիկը քանդել. գտնել գրքի այն առանցքը, որի վրա հնարավոր կլիներ, հերթով թեմաները շարելով, կառուցել գիտելիքների արդեն իսկ փոխկապակցված, կուռ համակարգ, որպես վեր խոյացող միաձույլ աշտարակ: Ես գիտեի, որ մեթոդական առումով այս նորույթը գիրքը կդարձնի բացառիկ: Ուստի, գիրքը գրելիս այդ առանցքը պահվեց մինչև վերջ:
Հենց այդ մեթոդական կողմի հանդեպ կասկածներ չունեի, քանի որ Տիեզերագիտական ակումբի տարիներ շարունակ մշակված ու փորձարկված դասընթացը գերազանցել էր բոլորի և անգամ իմ սպասելիքները՝ և՛ մատչելիության, և՛ արդյունավետության տեսակետից: Այդ են վկայում խմբակի սաների մեծ հաջողությունները բնագիտական առարկաների յուրացման մեջ: Նրանք արժանացել են բազում դիպլոմների հանրապետական և միջազգային առարկայական օլիմպիադաներից ու մրցույթներից և դարձել բաձրակարգ ֆիզիկոսներ, մաթեմատիկոսներ, ծրագրավորողներ և ինժեներներ, հասել ֆիզ.մաթ. գիտությունների թեկնածուի և դոկտորի աստիճանների, կրթել սովորողների նոր սերունդներ ու դարձել դոցենտ, պրոֆեսոր, արժանացել ֆիզիկայից ՀՀ նախագահի մրցանակների և բնագիտությունից՝ Պետական մրցանակի: Նրանք այժմ աշխատում են Հայաստանի և արտերկրի հայտնի ընկերություններում: Ոմանք իրենց ներդրումն են ունեցել և շարունակում են ունենալ նաև մեր երկրի պաշտպանական միջոցների ստեղծման գործում:
Այսօր ակումբի գործունեության այս հետևանքները շղթայական ռեակցիայի պես բազմանում են: Մինչդեռ, մինչև հիմա ակումբի դարբնոցն անցել են ընդամենը 200 հոգի: Պարզ էր, որ պետք է ծավալել ձեռք բերված փորձը, ինչի համար էլ հիմնադրվեց նույն դասընթացով աշխատող նոր կենտրոն՝ «Տիեզերք» ակումբը «Մխիթար Սեբաստացի» կրթահամալիրում: Սակայն, պարզ էր նաև, որ գիրքը գրելը նույն արդյունավետ դասընթացը հասանելի կդարձնի սովորողների անհամեմատ ավելի լայն շրջանի համար ու կբազմապատկի դրա ներդրումը կրթության մեջ: Իսկ դրա համար հարկավոր էր միայն, որ այս հրամայականին արձագանքող կողմ լինի, որը կֆինանսավորի գրքի տպագրությունը:
—Եվ Դուք փնտրեցիք հովանավորներ:
-Անշուշտ փնտրեցի և դիմեցի շատերին: Թեև, սին հույսեր չէի կապում դրա հետ. հասկանում էի, որ շատ «հովանավորներ» ձգտում են քիչ գումար տալով շատ գովազդ ստանալ, որն իր հերթին կարող է իրենց գումար բերել: Ես դա հովանավորություն չեմ էլ համարում: Գիրքն այդ առումով հրապուրիչ առաջարկ չէր: Բացի այդ, նման ծավալով գրքի գունավոր տպագրությունն էլ զգալի գումար էր պահանջում և անգամ իրական հովանավորները դժվարանում էին միանձնյա ստանձնել դրա ֆինանսավորումը: Իսկ նրանց ուժերը միավորելու համար անհրաժեշտ էր նախ գիրքը ներկայացնել հանրությանը և ցույց տալ, որ մասնագետներն ու պոտենցիալ ընթերցողները կարևորում են այդ գործը, գնահատում են գիրքը և սպասում տպագրմանը: Այսինքն, գիրքը պետք է ճանաչվեր հանրության կողմից:
Սկսվեց նրանից, որ Գիտությունների ազգային ակադեմիայի թղթակից անդամներ Էլմա Պարսամյանը և Արթուր Իշխանյանը, ինչպես նաև Բյուրականի աստղադիտարանի տնօրեն Հայկ Հարությունյանը ծանոթացան գրքին և գրախոսականներ գրեցին: Հետո ստեղծվեց համացանցային կայք (http://ayas.ar.am/), որում Հայկական աստղագիտական ընկերությունը գիրքը ներկայացրեց հանրությանը բոլոր մանրամասներով հանդերձ: Հետո նույնիսկ ձևավորվեց գրքի համախոհների ֆեյսբուքյան խումբ: Գիրքը հայտնվեց «Պահանջում ենք գիտության ֆինանսավորման ավելացում» նախաձեռնության ակտիվիստների ուշադրության կենտրոնում:
Այսպիսով, արձագանքն անսպասելիորեն մեծ էր: Դեռ լույս չտեսած վիճակում գրքի շնորհանդես կազմակերպեց ՀՀ Էկոնոմիկայի նախարարության Նորամուծության և ձեռներեցության ազգային կենտրոնը: Մինչդեռ, շատերը հոռետեսորեն կանխատեսում էին, որ դա քչերին կհետաքրքրի՝ պնդելով, որ հիմա գիրք գնահատող ու կարդացող չկա: Շուտով եղան գիրքն արժեվորող ու դրա մասին պատմող բազում հրապարակումներ տպագիր և էլեկտրոնային մամուլում:
Մարդիկ կապվում էին ինձ հետ, իրենց դրական կարծիքն արտահայտում, ողջունում այդ նախաձեռնությունը, հարցնում, թե երբ կտպագրվի, ու մաղթում հաջողություն: Գիրքը ձեռք բերելու ցանկություն էին հայտնում աշակերտներ, ուսանողներ, մագիստրոսներ ու ասպիրանտներ, ուսուցիչներ ու դասախոսներ, գիտաշխատողներ, ինժեներներ, գրադարանավարներ, տարբեր կրթական, գիտական կենտրոնների, գիտատեխնիկական ընկերությունների աշխատակիցներ ու ղեկավարներ, ՏՏ ոլորտի շատ մասնագետներ, ինչպես նաև թոշակառուներ և անգամ գիտության հետ առնչություն չունեցող մարդիկ:
Ուրվագծվեց նաև պահանջարկ արտասահմանում ապրող հայերի կողմից: Սա ոգևորող գործոն եղավ ոչ միայն իմ համար, այլև նրանց համար, ում դիմում էին գրքի եռանդուն համախոհները՝ փորձելով օգնել հովանավոր գտնելու հարցում:
Գրքի մասին տեղյակ էին նաև ՀՀ նախագահի Երիտասարդ գիտնականների աջակցության ծրագրի երիտասարդները, որոնք արդեն իսկ ոգևորված էին այդպիսի գրքի գոյության փաստով ու համարում էին, որ չի կարելի այն թողնել անտիպ վիճակում: Բանակցությունները ծրագրի ղեկավար մարմնի հետ համոզեցին բոլորին, որ դա իր բովանդակային և ուսումնական որակներով իրոք բացառիկ գիրք է և տպագրվելու դեպքում կարող է իրենց իսկ ծրագրի շարունակականությանը նպաստող գործոն լինել: Առաջարկ եղավ տպագրության համար անհրաժեշտ գումարի հիմնական մասը հատկացնել ծրագրի ֆոնդից՝ ակնկալելով մնացած մասի հատկացումը Հայաստանի Երիտասարդական հիմնադրամի և ՀՀ Կրթության և գիտության նախարարության կողմից:
Այսպես սառույցը տեղից շարժվեց: «Քվանտ» վարժարանը դիմեց այս կողմերին համապատասխան դրամաշնորհային ծրագրով՝ նախատեսելով 2000 օրինակի տպագրություն և անհատույց բաշխում Հայաստանի, Արցախի և Ջավախքի դպրոցներին: Դրա հիման վրա էլ կատարվեցին անհրաժեշտ հատկացումները: Հետո ակտիվացավ նախապատրաստական հրատարակչական աշխատանքը, որն ավարտելուն պես գիրքը հանձնվեց տպագրության «Տիգրան Մեծ հրատարակչություն» ՓԲԸ տպարանում:
—Գո՞հ եք արդյոք վերջնական արդյունքից:
-Ընդհանուր առմամբ գոհ եմ: Տպագրության նախապատրաստելիս գրքի բովանդակային մասը չտուժեց՝ ոչինչ չկրճատվեց և չփոփոխվեց՝ ի վնաս բովանդակության, միայն մեկ-երկու նկար հանվեցին վատորակ լինելու պատճառով: Հաջողվեց ավելի ճշգրտել ու լիարժեք դարձնել գրքի վերջում բերված անձնանունների և անվանումների ցուցիչները, որոնք կօգնեն ընթերցողին հեշտությամբ գտնել, թե որտեղ է գրքում հիշատակվում այս կամ այն գիտնականի անունը և որտեղ է բացատրվում կամ արծարծվում այս կամ այն տերմինը, օրենքը, երևույթը և այլն:
Հաջողվեց մինչև վերջ լուծել նաև նկարների հեղինակների կողմից դրանց օգտագործման համար անհրաժեշտ թույլտվությունները ստանալու խնդիրը: Ուստի, այդ հեղինաների հեղինակային իրավունքները չխախտելու համար, գրքի վերջում բերված են նկարների համապատասխան հղումները: Իսկ ամենավերջում թողնված է երկու դատարկ էջ, որտեղ ընթերցողը, ցանկության դեպքում, կարող է իր նշումներն անել:
Տպագրության որակը, իհարկե, կարող էր ավելի լավը լինել: Սակայն, դրան ձգտելու դեպքում կպահանջվեր ավելի մեծ գումար, և այդ պարագայում հայտնի չէ, թե երբ կհաջողվեր կամ ընդհանրապես կhաջողվե՞ր արդյոք ստանալ բավարար ֆինասավորում՝ գիրքն այդ որակով տպելու համար: Չգիտեմ՝ գուցե և այն, ինչ արվեց, առկա պայմաններում լավագույն փոխզիջումն էր որակի և գնի միջև:
Անշուշտ, գրքի հայաստանյան շուկայում կան թարգմանված և ավելի բարձր որակով տպագրված գիտահանրամատչելի, հանրագիտարանային գրքեր, բայց մեծամտություն չի լինի ասել, որ դրանք մասնագիտական և թարգմանական մակարդակով, ու հատկապես մեթոդական առումով էապես զիջում են այս գրքին: Այդպիսի «սիրուն» գրքերն ըստ էության գեղագիտական հաճույքից բացի ընթերցողին ոչինչ չեն տալիս. չեն բացատրում, չեն սովորեցնում: Ավելին, հրամցնում են խառնիխուռն, իրար հետ չկապվող տեղեկությունների հավաքածու, և դրանով սերմանում ամեն ինչ հենց այդպես դոգմատիկ ձևով ընդունելու և դրանով բավարարվելու բնավորություն: Դա իմ համար անընդունելի է: Նման գրքերը, կարծես, նախատեսված են նրանց համար, ովքեր գիրքը նայում են, ոչ թե ընթերցում: Դրանք, փատորեն, դեմ են գնում ընթերցողի ստեղծագործական ունակությունների զարգացմանը: Ինձ համար շատ ավելի գերադասելի է ունենալ լուրջ, գրագետ, բովանդակալից և ուսանելի գիրք, թեկուզ և ոչ բարձրակարգ տպագրական որակով, քան գիրք, որը կարող է միայն ծառայել՝ որպես գրադարակը լցնող գեղեցիկ հուշանվեր:
Ինչ վերաբերում է «Դարերի խորքից դեպի Տիեզերք» գրքի հրատարակման վերջնական արդյունքին, ապա դեռ երկար ճանապարհ կա դրան հասնելու համար, և առայժմ չեմ կարող ասել՝ գոհ եմ, թե ոչ: Տպագրությունը չի կարելի դիտել՝ որպես վերջնական արդյունք: Իրական արդյունքը պետք է դրսևորվի՝ որպես ներդրում սովորողների կրթության մեջ: Դրա՛ համար է գրվել գիրքը: Հիմա հարկավոր է ամեն ինչ անել, որ գիրքը հասնի ընթերցողին, հատկապես ճանաչման ծարավ պատանի ընթերցողին: Հուսանք, որ բոլորիս, մասնավորապես, լրատվամիջոցների և դպրոցների ջանքերով կկոտրվի սովորողների կողմից արդեն սովորական դարձած իներտ վերաբերմունքը ընթերցանության հանդեպ, և գիրքն ակտիվորեն կընթերցվի ու կկատարի իր առաքելությունը:
Մանե Հակոբյան
Գագիկ Բունիաթյանն ընտրվել է ՀՌԱՀ նախագահ, այս մասին տեղեկացնում են հանձնաժողովից:
Որոշման մեջ նշված է. «Ղեկավարվելով «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 38 հոդվածի 7-րդ մասի դրույթներով՝ Հեռուստատեսության և ռադիոյի ազգային հանձնաժողովի որոշմամբ Հեռուստատեսության և ռադիոյի ազգային հանձնաժողովի նախագահ է ընտրվել Գագիկ Բունիաթյանը»:
Հանձնաժողովի նախագահի պաշտոնը թափուր էր մնացել ՀՌԱՀ նախկին նախագահ Գրիգոր Ամալյանի պաշտոնավարման ժամկետի ավարտից հետո` այս տարվա ապրիլի 7-ից:
ՀՀ նախագահ Սերժ Սարգսյանը մայիսի 6-ին հրամանագիր է ստորագրել Գագիկ Բունիաթյանին Հեռուստատեսության և ռադիոյի ազգային հանձնաժողովի անդամ նշանակելու մասին (վեց տարի ժամկետով)՝ հիմք ընդունելով «Հեռուստատեսության և ռադիոյի մասին» Հայաստանի Հանրապետության օրենքի 38-րդ հոդվածի 5-րդ մասը:
Մայիսի 14-ին Ն.Ս.Օ.Տ.Տ. Գարեգին Բ Ծայրագույն Պատրիարք և Ամենայն Հայոց Կաթողիկոսը կհանդիսապետի Կոտայքի թեմի Աբովյան քաղաքի Սբ Հովհաննես Մկրտիչ եկեղեցու օծման արարողությունը:
Մայր աթոռի մամլո դիվանի տարածած հաղորդագրությում նշվում է, որ Գարեգին Բ-ն դա կանի՝ «ընդառաջ «եկեղեցու բարերար Գագիկ Ծառուկյանի խնդրանքին»:
Նույն օրը նորակառույց եկեղեցում կամփոփվի նաև Մայր Աթոռ Սուրբ Էջմիածնից բերված Սբ Հովհաննես Մկրտչի մասունքը: Օծման արարողության սկիզբը ժամը 15.00-ին:
«Մենք ենք այս քաղաքի տերը» քաղաքացիական նախաձեռնությունը հայտարարություն է տարածել, որում ասվում է.
Երևանում հաղթել են բարբարոսները.
Ծառերի սպանդ Տարոն Մարգարյանի տան դիմաց, Մալաթիայում և խորը էտումներ
Ըստ երևույթին մայիսի 5-ին կրկին հաղթանակ են տարել բարբարոսները, որոնք նորից լծվել են Երևանի կանաչ գոտիների ոչնչացմանը: Տարոն Մարգարյանի տան հենց դիմաց ֆինանսական տեխնիկումի այգում բարբարոսաբար սղոցվել են տասնյակ բազմամյա ծառեր: Մալաթիա Սեբաստիայում մոտ 95 ծառեր հատվել են՝ փոխարինվելով մատղաշ շիվերով:
Ամբողջ քաղաքով մեկ խորը էտումներ են արվում, ինչի արդյունքում սոսիներն ու մյուս ծառերը մեռնում են:
Քաղաքացի, դու միայնակ ես քո քաղաքում: Մայիսի 5-ին տեղի ունեցած քրեական խմբերի ակտիվ մասնակցությամբ ընտրությունների արդյունքում Երևանում իրենց գործն են անում բարբարոսները:
Հասարակական ճշմարիտ հավաքական կարծիքը արտացոլվում է առօրեական հոգսերով ապրող մարդկանց շրջապատում, ովքեր կենցաղում բարձրացնում են այնպիսի հարցեր, որոնք հասու չեն իրենց քաղաքական ու պետական գործիչներ համարողներին, վերջիններս ապրում են բակունցյան Ծաղկափոշու մեջ թաթախված գունավոր բզեզի հոգեբանությամբ՝ ում «Մանուշակը ճոճք է թվում, աշխարհը՝ ծիրանագույն բուրաստան»:
Մայիսի 9-ին «Ռոսիա» տոնավաճառում, պատահաբար, ականատես եղա միջադեպի, երբ տոնավաճառի աշխատակիցները շնորհավորում և աչքալուսանք էին տալիս մի կնոջ, որի որդին հիվանդության պատճառով ազատվել էր Հայոց բանակ զորակոչվելուց:
Կանանցից մեկը բարեմաղթանք էր ասում. «Աչքդ լույս, տղադ ազատվեց բանակից. ո՞ւմ համար գնա ծառայի. էս լկտի իշխանավորների, թե՞ անկուշտ օլիգարխների համար: Լավ ես արել, որ ազատել ես: Էսքան ժամանակ ո՞ւմ ծառայությունն են գնահատել, ո՞նց գնահատեցին էսքան զոհվածներին: Եվ մի վախեցիր, թե որ բանակում չի ծառայել, էսքան սովորելն իզուր է անցնելու: Հիմա ոչ մի պաշտոնյա բանակում չի ծառայել, բայց բոլորն էլ իրենց լավ են զգում»: Անեղծորեն ցավ ապրեցի, այդ խոսակցությունից, որը հայկական կոնյակի բաժակի շուրջ ծավալվել էր նրանց միջև:
Սակայն, քիչ անց պարզեցի, որ բանակից ազատված տղայի աչքալուսանքը բոլորին չէ, որ հոգեհարազատ էր: Քիչ այն կողմ գտնվող տաղավարում ևս քննարկվում էր «օրվա դեպքը». վաճառասրահի կանացից մեկը, դիմելով տաղավարում աշխատող երկու ընկերուհիներին, դժգոհ ու վիրավորված ասաց. «Էս ո՞ւր է հասել մեր ազգը. ուրախանում են, որ դեբիլության ու հիվանդության պատճառով իրենց տղան չի ծառայելու, չեն մտածում, թե ով է իրենց տունն ու տեղը, երեխաներին ու հայրենիքը պաշտպանելու: Ես տղայիս հետ կռվում եմ, ասում եմ, (խուսակցությունից պարզվեց, որ տղան սովորում է ՀՀ ՊՆ Վազգեն Սարգսյանի անվան ռազմական ինստիտուտի 4-րդ կուրսում) որ արի անենք այնպես, որ սահման չգնաս ծառայության, իսկ նա կտրականապես մերժում է, թե՝ ինքը ծառայելու է սահմանում, որ այնտեղ են իսկական սպա դառնում և այնտեղ են պաշտպանում մեր հայրենիքը»: Երիտասարդ գեղեցկատես մի կին էլ, միջամտեց խոսակցությանը. «Բա ես ի՞նչ ասեմ, տղաս ծառայում է Ասկերանում՝ սահմանի վրա, և էնքան հպարտ ու լավ է զգում իրեն»:
Հարցին՝ թե եղե՞լ եք Ձեր տղայի մոտ, արցունքն աչքերին՝ պատասխանեց. «Տղաս այնքան գոհ է ծառայությունից, ընկերներից, ղեկավարներից, ամեն ինչից ու հաճախ ասում է՝ «Մամ ջան, ես հիմա եմ հասկանում, թե ինչքան դժվար է ծառայությունն ու իսկական տղամարդ լինելը»: Դժվար եմ հարմարվում, բայց գոհ եմ, որ տղաս ծառայում է սահմանում»»:
Ո՞վ է մեղավոր, որ հայ մարդը Եղեռն ու Սումգայիթ տեսնելուց հետո անգամ չի ցանկանում զինվոր տալ իր սեփական երկրին և իր հարազատ բանակին: Եվ ո՞վ է մեղավոր, որ բանակը հասարակությանը ներկայացվում է սուբյեկտիվ և վատ գուներանգներով, և չեն գնահատվում արժանավոր սպաներն ու ազատամարտիկները, հայրենիք պաշտպանած զինվորներն ու նրանց ծնողները:
Երևի Արցախյան ազատամարտի դժվարագույն տարիներին հայրենիքից փախած, հետո վերադարձած այսօրվա նախարարները, թե՞ օլիգարխներից շատերը, հայկական հեռուստաընկերություննե՞րը, որոնք համարյա ոչ մի ուշադրություն չեն դարձնում բանակին ու ազատամարտիկներին, թե՞ լրագրողները, որոնք սենսացիայի հետևից վազելով՝ մոռանում են ազգային շահն ու հայոց մեծագույն նվաճումը՝ Հայոց բանակն ու նրա պատիվը:
Ի տարբերություն ոմանց, հայոց բանակի զինվորների ու սպաների հազարավոր մայրեր մայրական ջերմ ու անմնացորդ սիրով, հպարտությամբ ու գորովանքով են լեցուն հայրենիքին ծառայող իրենց որդիների հանդեպ, ովքեր մեր ժողովրդի հպարտ ու ինքնիշխան գոյության միակ ու անփոխարինելի գրավականն են:
Վոլոդյա Հովհաննիսյան
Պահեստի գնդապետ, Արցախյան ազատամարտի մասնակից,
պատմաբան-հասարակագետ, պատմական գիտությունների թեկնածու
Նախկին փոխոստիկանապետ Ռոբերտ Մելքոնյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.
«Երեկ քայլում էի Հյուսիսային պողոտայով: Ցավոք, բայց արդեն «հիմնավոր» քայքայվել է սալահատակը, ստացել խղճուկ տեսք… Մի ահավոր հակադրություն է շրջապատի առաջնակարգ սրճարանների, բրենդային խանութների ֆոնին…
Ինչքան էլ ընդունենք կամ չընդունենք Հյուսիսային պողոտայի գոյությունը կամ ճարտարապետությունը, այնուամենայնիվ այն դարձել է մայրաքաղաքի բնակիչների, հյուրերի, զբոսաշրջիկների զբոսանքի վայրը, դարձել նաև Երևանի դեմքը…
Ցավոք, կնճռոտվել է Երևանի դեմքը, արագ դիմահարդարել է պետք…
Բայց այս անգամ այդ սալահատակը հարկավոր է կառուցել հիմնավոր, ճաշակով, հարմարավետ և գեղեցիկ…»
Անդրադառնալով Յուրի Վարդանյանի նշանակմանը` «ՀԺ»-ն այսօրվա համարում մասնավորապես գրել է. «Մեր լեգենդար մարզիկի Յուրի Վարդանյանի սպորտի նախարար նշանակվելու մասին լուրերը մարզաշխարհում պտտվում էին դեռ 2012-ին Լոնդոնում կայացած Օլիմպիական խաղերից հետո ու հայկական սպորտի ապագա ղեկավարի մասին դատողություններս ներկայացրել եմ դեռ այդ ժամանակ («Հժ», 16,08, 2012 թվական, «Ափսոս էր լեգենդը»): Հաշվի առնելով, սակայն, որ նախարարը քաղաքական պաշտոն է, կարելի է որոշակի սրբագրումներ անել: Նախ նշեմ, որ իր ստեղծման օրվանից` 2008 թվականից առ այսօր, ՀՀ սպորտի և երիտասարդության հարցերի նախարար են նշանակվել Արմեն Գրիգորյանը (2008-2010թթ.), Արթուր Պետրոսյանը (2010-2012 թթ.) և Հրաչյա Ռոստոմյանը (2012 թվականի հունիսից մինչեւ 2013 թվականի մայիսը): Այս 3 նախարարները իրենց պորտֆելները ստացել են «Բարգավաճ Հայաստանի» քվոտայով ՀՀԿ-ԲՀԿ կոալիցիոն հուշագրի շրջանակներում ու մեծ հաշվով` ամբողջապես հաշվետու եղել ոչ թե Հայաստանի կառավարությանը, այլ ԲՀԿ-ի ու Հայաստանի Ազգային Օլիմպիական Կոմիտեի (ՀԱ-ՕԿ) նախագահ Գագիկ Ծառուկյանի` սրանից բխող բոլոր հետևանքներով: Սպորտի նախարարը Հայաստանում վերածվել էր «ՀԱՕԿ վարչության պետի» Օլիմպիական կոմիտեի կցորդի: Հիմա նախարար է նշանակվել մարդ, որը ԲՀԿ անդամ չէ, դեռ ավելին հրապարակային քննադատության է արժանացրել ՀԱՕԿ նախագահին: Հիշեցնեմ, որ Լոնդոնյան Օլիմպիադայի մեկնարկից մի քանի օր անց, այն ժամանակ ՀՀ նախագահի խորհրդականի պաշտոնը զբաղեցնող Յուրի Վարդանյանը մեղադրանքներ էր հնչեցրել Գագիկ Ծաոուկյանի հասցեին` անվանելով վերջինիս ոչ պրոֆեսիոնալ, որից հետո ԲՀԿ-ականները, մարզաշխարհի ներկայացուցիչները մի լավ լեզվակռիվ ունեցան Յուրի Վարդանյանի հետ: Հետո հանկարծ շարժվեց կախարդական փայտիկը, ու բոլորը լռեցին: Հիմա էլ կարծես սպասվում են` Յուրի Վարդանյան — Գագիկ Ծաոուկյան «մարզական բախումներ»: Վստահ եմ` դա կլինի կամ չի լինի` կորոշի «կախարդական փայտիկը»: Հետևաբար ամեն ինչ կընթանա ՀՀԿ-ԲՀԿ քաղաքական պայմանավորվածությունների շրջանակում: Մեր սպորտում առկա վիճակն ու զարգացման հեռանկարները պարզ են նույնիսկ շարքային մարզասերին ու պետք չէ անգամ լինել լեգենդար մարզիկ` ինչ որ բան փոխել փորձելու, առաջ տանելու համար: Այլ հարց է, թե ինչ սցենարի շրջանակներում է գործելու ապագա նախարարը:
Հ.Գ. Մարզաշխարհում լուրեր են պտտվում, որ շուտով Սպորտի նախարարությունում բարձր պաշտոնի է նշանակվելու հայկական սպորտում մեծ հեղինակություն ունեցող մի անձնավորություն, որը նախարար նշանակվելու երևի թե լավագույն թեկնածուն էր ու ոչ ուղղակիորեն ղեկավարելու է Սպորտի նախարարությունը»:
Հայկական ժամանակ
Թերթի տեղեկություններով` մայիսի 5-ին էջմիածնի անձնագրային բաժնի հարևանությամբ գտնվող փողոցում ԱԺ գեներալ պատգամավոր Մանվել Գրիգորյանի հրահանգով նրա մարդիկ դանակներով պատառոտել են Մայիս անունով տղամարդու արտասահմանյան ավտոմեքենայի չորս անվադողերը: «ՉԻ» աղբյուրների փոխանցմամբ` գեներալն անձամբ է որոշում, թե որ ավտոմեքենաները որ տարածքում պետք է կայանեն: Ու չնայած քաղաքացին իր ավտոմեքենան կանգնեցրել է թույլատրելի վայրում, սակայն դա չի խանգարել, որ այդօրինակ պատժամիջոցով վերջինիս ցույց տան իր տեղը: Իրենց գործը ավարտելուց հետո գեներալի մարդիկ սպառնացել են քաղաքացուն` միջադեպի մասին ոչինչ չհայտնել Ռուսաստանում գտնվող որդիներին, որոնք լավ հեղինակություն ունեն: «ՉԻ» աղբյուրների փոխանցմամբ հորից հետ չի մնում նաև նրա քաղաքապետ որդին` Կարեն Գրիգորյանր: Նա էջմիածին- Երևան տաքսիների կայանատեղում տեսախցիկ է տեղադրել, որպեսզի տեսնի` հո ուրիշ տաքսիներ գրդոն չե՞ն անում: Նա սեփական մեքենաներն է մտցրել տաքսու տակ աշխատելու և ուրիշներին արգելում է այդ գործով զբաղվել: Տաքսի վարելու հնարավորությունից զրկված են նաև այն տաքսիստները, որոնք տասնյակ տարիներ էջմիածին-Երևան երթուղում տաքսի են վարել: «ՉԻ»-ն փորձեց էջմիածնի քաղաքապետարանի լրատվական ծառայության ղեկավար Վարդան Վարդանյանից տեղեկություններ ստանալ կատարվածի կապակցությամբ: Վերջինս նախ փորձել է տեղեկանալ, թե որտե՞ղից մեզ այդ տեղեկատվությունը,ճանաչո՞ւմ ենք այն տրամադրողին, թե՞ ոչ, ապա ասել է. «Ես չգիտեմ էլ ինչի մասին է խոսքը, բայց նման բան չի կարող լինել»: «Իսկ Էջմիածին-Երևան տաքսիների երթուղում սեփական մեքենաներից զատ այլ տաքսիների հայտնվելը վերահսկվու՞մ է տեսախցիկով» «Չի» հարցին քաղաքապետարանի լրատվության պատասխանատուն պատասխանել է.«Նման բան չկա»:
Չորրորդ ինքնիշխանություն
Նախկին փոխոստիկանապետ Ռոբերտ Մելքոնյանը ֆեյսբուքի իր էջում գրել է.
«Անցյալ տարի ՖԲ-ի իմ էջում գրառում էի կատարել ազգային տարազների վերաբերյալ: Հիշում եմ՝ ինչ բուռն քննարկումներ եղան, ինչ մեկնաբանություններ, նախաձեռնություններ, կոչեր, առաջարկներ… Քանի, քանի հոգի որոշեցին միջոցառումներ կազմակերպել, քննարկեցին անցկացման հնարավոր վայրերը, ցուցակագրվեցին և վերջ: Պատճառաբանելով, որ ցուրտ է, եղանակային պայմանները բարենպաստ չեն, հետաձգեցին, ու դրանով ամեն ինչ ավարտվեց…
Սակայն դրա մասին չէ, որ ուզում եմ խոսել…Ցավոք, ամեն ինչ ի վերջո նման վիրտուալ ակտիվությամբ է ավարտվում և նույնիսկ արդեն ազգային առանձնահատկության է նմանվում… Կարող են հանրահավաքի, ցույցի, երթի, ընտրության չգնալ, սակայն ակտիվորեն քննարկել, սովորեցնել ուրիշներին, դասեր տալ, դասախոսություններ կարդալ բարոյախոսական թեմաներով: Կյանքում մեկ ծառ անգամ չտնկել` ՖԲ-ի օգտատերերին, մյուսներին ագրոնոմիայի դասեր տալ…
Ո՞ւր եք, հայկական ավանդույթների ջատագովներ, պատմությունը, սովորույթները հարգողներ… Ո՞ւր եք, վիրտուալ և իրական հայրենասերներ, ո՞ւր մնացին ձեր առաջարկներն ու նախաձեռնությունները… Է՜, գործ անելը, կոնկրետ աշխատանք կատարելը, միջոցառումներ կազմակերպելը դժվար է, շատ է դժվար… Իսկ այ քննադատելը ուրիշներին, տրորելը, վարկաբեկելը, դասեր տալը շատ հեշտ է, նույնիսկ շատ-շատ հեշտ է…
Հա, կարող է այդ սերմնահեղուկի քննարկման պատճառն էլ է դա, տեսնում են՝ բոլորը միայն վիրտուալ խոստումներ տվող ու վիրտուալ պայքարողներ են, գործ անող չկա…»:
Շնորհավոր տոնդ, Երկրապահ:
Խոնարհում՝ քո փառավոր անցյալի առաջ, ափսոսանք քո հակասական ներկայի, տագնապ՝ քո ապագայի անորոշության համար:
Չլինեին երկրապահները, չէր լինի արցախյան հաղթանակը, մեր երկիրը զուրկ կլիներ հաղթողի հոգեբանությունից:
Մարտի դաշտում հերոս էին բոլոր տղերքը՝ Սպարապետ Վազգեն Սարգսյանից սկսած՝ մինչև ժամկետային զինծառայողը, հրամանատարներ Մանվելից ու Սեյրանից սկսած՝ մինչև շարքային կամավորականը:
Հերոս են մեր բոլոր նահատակ եղբայրները, Եռաբլուրում ամփոփված արժանապատվության մեր կոթողները: Մեկը չէր էլ հասցրել առաջին սերը խոստովանել, մյուսը սևազգեստ թողեց սիրելի մորը կամ կնոջը, հազարավոր մանկիկներ այլևս միայն նկարով կճանաչեն բարի ժպիտով իրենց նայող հայրիկներին…
Հետպատերազմյան Հայաստանում Երկրապահը դարձավ քաղաքական, հասարակական առանցքային դերակատար մեր երկրի կյանքում, բայց նաև՝ հակասական դարձավ նրա նկատմամբ հանրային վերաբերմունքը, հատկապես՝ երջանկահիշատակ Վազգեն Սարգսյանի մահվանից հետո:
Սա, անշուշտ, ունի իր խորքային պատճառները:
Նախ, ժամանակի իշխանությունները չկարողացան ստեղծել երկրապահների՝ հետպատերազմյան հասարակական հարբերություններին ինտեգրվելու քաղաքակիրթ մեխանիզմներ: Փոխարենը՝ դաշտային հրամանատարներից ձևավորեցին, այսպես կոչված, ռազմական արիստոկարտիա, վերնախավ՝ նրան փոխանցելով քաղաքական, տնտեսական արտոնություններ, հազարավոր շարքային երկրապահների օրվա հացը ապահովելու ու նրանց վերահսկելի դարձնելու նպատակով:
Հենց բուն Երկրապահի ներսում առաջացավ սոցիալական շերտավորում, տարբեր շահերի բախում:
Վազգեն Սարգսյանի մասշտաբի խարիզմատիկ առաջնորդի պարագայում՝ ներքին հակասությունները տեսանելի չէին. նրան վստահում էին թե գեներալի ուսադիրի արժանացած և թե մի կերպ գոյությունը պահող երկրապահը:
Վազգենի մահից հետո՝ ԵԿՄ-ն, նաև՝ ՊՆ-ն, չունեցան խարիզմատիկ ղեկավարներ, որոնք հավասարապես ընդունված լինեին բազմաշերտ երկրապահության կողմից:
Ինստիտուցիոնալ ճգնաժամը բերեց հաղթանակի արժեզրկման, այն կերտող երկրապահի հանդեպ հանրային ոչ միանշանակ ընկալման:
Արդյունքում՝ մենք այսօր ունենք երկրապահ՝ իր փառավոր անցյալով, ունենք պատերազմում հերոսացած, բայց քաղաքացիական կյանքում օլիգարխացած հրամանատարներ ու մեզանից խռոված, օրվա հացին կարոտ հազարավոր երկրապահներ…
….Ու Եռաբլուր, որտեղ ամփոփվել ու կուչ են եկել մեր անկախությունն ու արժանապատվությունը:
Սուրեն Սուրենյանց
-
-
23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» -
23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը» -
23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.