23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը»...23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան...23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումնե...13.04.2024 | 13:57
Մենք այլևս չունենք ԱԱԾ, այդ հաստատությունը Նիկոլի ռեժիմի հերթական գործիքն է․ Կար...13.04.2024 | 13:26
Վթարի հետեւանքով մահացած բոլոր չորս զինծառայողները ժամկետայիններ էին....13.04.2024 | 13:06
Արարատի մարզում հայտնաբերվել է 36 կգ ոսկի գողություն կատարող կասկածյալներից մեկը...13.04.2024 | 12:59
Ղազախստանում ձերբակալել են ռուսաստանցու, որը մեղադրվում է տաջիկներին այլ երկրներ...13.04.2024 | 12:28
Փաշինյանի «լռությունը» վախեցնում է «ուսապարկերին»․ «Հրապարակ»...13.04.2024 | 11:29
Գեղարքունիքում զինվորական «ԿամԱԶ» է վթարի ենթարկվել...12.04.2024 | 14:08
Ոսկեպարցի Սամվելի խոհանոցի և հողամասի մի մասը մնալու է ՀՀ-ում, իսկ տունը և տնամե...12.04.2024 | 13:56
Ավազակություն՝ հոր և որդու կողմից. հոր գործը ուղարկվել է դատարան, իսկ որդին ինքն...12.04.2024 | 13:00
Դպրոցներից տարհանման կարիք չկա. ԿԳՄՍ նախարարը` ահաբեկչության կեղծ լուրերի մասին...12.04.2024 | 2:20
Մի կողմից նույն մարդիկ մեզ ասում են, թե «սահման չկա, սահմանները հստակեցված չեն»,...10.04.2024 | 15:10
Ահազանգ ենք ստացել զինվորական ծառայությունից հրաժարվելու հիմքով ՀՀ-ում ապաստանած...10.04.2024 | 14:10
Փաշինյանը Շոլցի հետ հեռախոսազրույցում անընդունելի է համարել Պրահայի, Բրյուսելի և...10.04.2024 | 13:10
Թքած ունեմ նրանց վրա, ովքեր հրաժարվում են «Միր» քարտի ծառայություններից. Պետդում...10.04.2024 | 12:10
Մենք չգնացինք այդ ճանապարհով և հայտնի աշխարհաքաղաքական կենտրոններում որոշվեց հար...10.04.2024 | 11:10
Եթե շատ լինեք, մենք կշրջափակենք կառավարությունը․ Հրանտ Բագրատյան...09.04.2024 | 15:10
Հրաժարվելով ռուսական МИР քարտերից՝ մենք ակամայից հայտնվում ենք պատժամիջոցների տա...09.04.2024 | 14:10
Ուկրաինան և Ռուսաստանն Աբելն ու Կայենն էին. Լեոնիդ Կուչման` Կիև-Մոսկվա հարաբերու...09.04.2024 | 13:10
Մարտական հենակետում երեք զինծառայողի սպանության գործով դիրքի ավագի պաշտպանը դիմե...09.04.2024 | 12:10
Հայկազ Բարսեղյանի սպանության գործով ամբաստանյալները դատապարտվեցին 18 տարի ազատազ...09.04.2024 | 11:10
Կռիվ լինելու ա, ու ես գիտեմ, որ մենք պիտի հաղթենք. Մեր թշնամին էսօր Ադրբեջանում ...08.04.2024 | 15:10
Իսրայելի ՊՆ-ն հայտարարել է Իրանի հետ հարաբերություններում «ցանկացած սցենարի» պատ...08.04.2024 | 14:10
Անիմաստ կրակում են, ոչ մի բան չեն թիրախավորում, երևի վախից է․ Արավուսի նախկին գյ...08.04.2024 | 13:10
ԵԽ-ն Հայաստանի «լամպոչկա» իշխանություններից պետք է պահանջի անհապաղ ազատ արձակել ...08.04.2024 | 12:10
270 մլն գնահատվող աշխարհաքաղաքական վեկտորի փոփոխություն և 0 երաշխիքներ․․․Լիլիթ Գ...08.04.2024 | 11:10
Եթե Արևմուտքը Հայաստանին ինչ-որ բան տա, Թուրքիան Ադրբեջանին եռապատիկը կտա. Չավու...06.04.2024 | 14:10
Գրողների միության նախագահը տեղյակ չէ իրենց շենքը թուրքական դեսպանատանը տրամադրել...06.04.2024 | 13:10
«Նիկոլիստներ, սորոսականներ ու արևմտամոլներ, ուշադիր կարդացեք գրածս»․ Էդուարդ Շար...06.04.2024 | 12:10
Բրյուսելում Հայաստան-ԵՄ-ԱՄՆ հանդիպումը «վտանգի ևս մեկ աղբյուր է ստեղծում» Հրվ. Կ...06.04.2024 | 11:10
Որեւէ մեկը չի կարող երաշխավորել, որ Իրանի թիրախներից մեկը չի դառնա Բաքուն. Վարդա...05.04.2024 | 15:10
Ռուսաստանը գրոհել է Ուկրաինան 13 անօդաչու թռչող սարքերով, բոլորը խոցվել են. Ուկր...05.04.2024 | 14:10
8,800 դոլարի և 5 մլն դրամի կաշառք ստանալու համար մեղադրվող պաշտոնյաների վարույթի...05.04.2024 | 13:10
Զորախաչ եկեղեցին՝ ադրբեջանական թիրախում05.04.2024 | 12:10
«Կրոկուս»-ում ահաբեկչության մեջ մեղադրվող անձի հեռախոսում հայտնաբերվել են Ուկրաի...04.04.2024 | 15:10
Ցեղասպանության վտանգը տարածվել է Հայաստանի ինքնիշխան տարածքի վրա. Լեմկինի ինստիտ...04.04.2024 | 14:10
Զազրելի է, որ որոշ թունավոր տհասներ սկսում են հայհոյել դասագիրք կազմողներին՝ իրե...04.04.2024 | 13:10
Թուրքիայում 2 հայի են բռնել, որոնց կոշիկներում 109 հազար դոլարի ոսկու ձուլակտորն...Հայ ազգային կոնգրեսի փոխնախագահ Լևոն Զուրաբյանի համոզմամբ՝ Ադրբեջանի նախագահ Ալիևը նախապատրաստվում է նոր պատերազմի։
«Համարյա պարզ ասում է, որ մենք ուզում ենք հիմա ամրապնդել մեր իշխանությունը, որ նոր գործողություններ տանենք, նկատի ունի Զանգեզուրը և այլն», — «Ազատության» հետ զրույցում ասել է քաղաքական գործիչը։
Զրույցից մի հատված ստորև.
«Ազատություն». — Փաշինյան-Ալիև վերջին հեռակա բանավեճը կարծես ցույց է տալիս, որ խաղաղության պայմանագիրն իրատեսական չէ, այնինչ հակառակի մասին պնդումներ էինք լսում տարեվեջին։ Այսինքն՝ Բաքուն չի՞ ուզում կնքել այդ փաստաթուղթը։
Լևոն Զուրաբյան. — Խաղաղության մասին պնդումները մենք լսում էինք հիմնականում Նիկոլ Փաշինյանին, որը, իմ խորին համոզմամբ, փորձում է իրավիճակը ներկայացնել այնպես, որն ավելի համապատասխանում է իր պրոպագանդիստական նպատակներին, բայց իրականության հետ որևէ կապ չունի։ Մեր իշխանությունը չի հասկանում, թե ինչ է կատարվում միջազգային քաղաքականության մեջ, նրանք չեն ըմբռնում տեղի ունեցող պրոցեսները, վտանգները։ Ասենք՝ երբ որ Ալիևն ասում է՝ դե լավ, մենք «Զանգեզուրի միջանցքն» էլ չենք դիտարկում, մենք այդ հարցը Իրանի միջոցով կլուծենք, անմիջապես մեր ամբողջ պրոպագանդան սկսում է ներկայացնել դա, որ տեսեք՝ հարցը լուծվեց, պրծավ, էլ խնդիր չկա։
Եթե հիշում եք՝ նաև Արայիկ Հարությունյանը Գրանադայից հետո գրել էր մի գրառում, որ ոչ մի վատ բան չի պատահել, մենք գնացել ենք Գրանադա, ստացել ենք այն ամեն ինչը, ինչ որ պետք է, Ադրբեջանը ոչ մի բան չի ստացել։ Այս մարդիկ ապրում են զուգահեռ աշխարհում, սա լուրջ խնդիր է։ Իրենք չեն հասկանում՝ ինչ է կատարվում, որովհետև այն ժամանակ մենք միանգամից ասացինք՝ դա չի նշանակում, որ «Զանգեզուրի միջանցքի» հարցն Ադրբեջանը հանել է օրակարգից։ Այդ պահին իրենց պետք էր մարսել Ղարաբաղի դատարկումը, էթնիկ զտումը, և իրենք պատրաստ էին ինչ-որ կառուցողական հայտարարություններ անել մի քիչ թմրեցնելու, մի քիչ բթացնելու աշխարհի զգոնությունը և բարձրացրած ալիքը դատապարտման։
Իսկ Ալիևը, տեսեք, ինչ է հայտարարում, արտահերթ ընտրություններով նախանշվում է նոր դարաշրջան Ադերբեջանի համար, որտեղ կլինեն նոր նպատակներ, քանի որ նախկին նպատակներին իրենք արդեն հասել են։ Այսինքն՝ Ալիևի ասածն ի՞նչ է, համարյա պարզ ասում է, որ մենք ուզում ենք հիմա ամրապնդել մեր իշխանությունը, որ նոր գործողություններ տանենք, նկատի ունի Զանգեզուրը և այլն։ Իրականությունն այն է, որ Ալիևը նախապատրաստվում է նոր պատերազմի։
Մանուչարյանների որդու զորացրման խնջույքը շաբաթ օրը՝ հունվարի 13-ին, այդպես էլ չկայացավ։ Ձնահյուսից մահացած Բենիամին Մանուչարյանի հարևանն ու դասվարը պատմում է, որ հանդիսությունների սրահում ընտանիքի անդամները, հարազատներն ու ընկերները սպասում էին, որ բանակից զորացրման խնջույքը սկսեին։ Սակայն Բենիամինն ուշացել է։ Նրա հետ կապը կորել է կեսօրին։ Զորացրման օրը Սիսիանում ծառայող Բենիամինը որոշել էր ծառայակից ընկերներին հրաժեշտ տալ։ Բարձրացել էր դիրք։ Խիստ անբարենպաստ եղանակի պատճառով դիրքից մշտական տեղակայման վայր տեղափոխվելու ճանապարհին նրա հետ կապը կորել էր։ Որոնողական աշխատանքը տևեց մեկ օր։ Նրա դին հայտնաբերվեց ձնահյուսի տակ՝ հունվարի 14-ին՝ 14։20-ի սահմանում՝ Ցղունի գյուղի տարածքում։ Դեպքի մանրամասները հարազատներին ու գյուղացիներին հայտնի չեն։ Ըստ շրջանառվող լուրերի՝ զրոացրվող զինվորը սեփական նախաձեռնությամբ է դիրք բարձրացել։
Բենիամին Մանուչարյանը Մասիս համայնքի Այնթափ բնակավայրից էր։ Այնթափի համայնքապետարանի ներկայացուցիչը դեպքի հանգամանքներից տեղյակ չէ, բայց նա վստահ է՝ եթե բանակում կարգուկանոն լիներ, այս ողբերգությունը չէր լինի։
Քաղաքագետ Գարիկ Քեռյանը գրում է․
«Երեք տարի է, որ շարունակվում է դիվանագիտական անարդյունք գործունեությունը, ավարտվեց նաև 2023 թ., նորից առանց խաղաղության պայմանագրի: Հայաստանին և Ադրբեջանին մեկ Բրյուսել տարան, մեկ Մոսկվա, մեկ էլ Վաշինգտոն: Եղան հայտրարություններ, կոչեր, ցավակցություններ 2023թ. սեպտեմբերին, հետո կրկին նույն սցենարով ամեն ինչ կրկնվեց:
Զարմանալի է, որ մի քանի տերությունների, գումարած միջազգային կառույցների, գումարած Իրանի և Թուրքիայի, գումարած Հայաստանի և Ադրբեջանի արտաքին քաղաքական գերատեսչությունների և դիվանագիտական անձնակազմի այդ բազմության մեջ հարցի լուծումը չի գտնվում: Եվ ահա Ալիևը վերջակետ է դնում. Եթե Զանգեզուրի միջանցքը չբացվի, ապա Բաքուն ոչ մի այլ վայրում չի բացի Հայաստանի հետ սահմանը։ Այս մասին ադրբեջանական հեռուստաալիքներին տված հարցազրույցում ասել է Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը, հաղորդում է «Ինտերֆաքս Ազերբայջանը»։
Նրա խոսքով, «Ադրբեջանից Ադրբեջան [Հայաստանով Նախիջևան] մարդիկ և բեռները պետք է անցնեն առանց որևէ ստուգման»։ «Հակառակ դեպքում Հայաստանը հավերժ կմնա փակուղի»,- ասել է Ալիևը։ Նա կարծում է, որ եթե Զանգեզուրի միջանցքը չգործարկվի, Հայաստանի իշխանություններն «ավելի շատ վնաս կստանան, քան օգուտ»։
Հանրահայտ ասացվածք է, որ պատերազմը դիվանագիտության տապալման հետևանք է: Բայց քանի դեռ չենք հասել դրան կա մի ելք… Հայաստանի և Ադրբեջանի անկախ փորձագիտական հանրության ներգրավումը գործընթացի մեջ, առանց երրորդ կողմի և կառավարական միջամտության»:
Փաշինյանի և Ալիևի 2024 թվականի քաղաքական նախագծերը նույնական են:
Քաղաքագետ Բենիամին Մաթևոսյանը Alpha News-ի եթերում «Վերնագիր» հեղինակային հաղորդման ընթացքում ներկայացրել է թեմայի շուրջ մասնագիտական վերլուծություն։
2023-ի վերջին ծավալվող գործընթացները հստակ ցույց են տալիս, որ 2024 թվականը ոչ պակաս բարդ է լինելու, քան ներկա տարին է, և ևս մեկ անգամ ապացուցում է, որ Նիկոլ Փաշինյանն ու Իլհամ Ալիևը ոչ միայն պարբերաբար սինքրոն նույն քայլերն են կատարում (օրինակ՝ նույնաբովանդակ ասուլիսներ, հարցազրույցներ, կամ հայտարարություններ Արցախի Հանրապետության դեմ), բայց, ըստ էության, իրականացնում են նույն քաղաքական նախագիծը։
Անցյալ շաբաթ մենք քննարկեցինք Ադրբեջանի մեկ այլ նոր պահանջը, որը հնչեցվեց Ալիևի օգնական Հիքմեթ Հաջիևի կողմից՝ առանց սահմանների սահմանազատման «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրում։ Մանրամասն խոսեցինք նաև այն մասին, որ Հայաստանի կողմից Ալիևի այս պահանջի բավարարումը կնշանակի ոչ միայն 2020-2022 թվականներին Հայաստանի կորցրած տարածքները (ավտոճանապարհի Գորիս-Կապան-Ճակատեն հատվածից մինչև Սիսիանի, Վարդենիսի և Ջերմուկի մերձակա տարածքները) կմնան Ադրբեջանի վերահսկողության տակ, այլ նաև, որ այս ձևաչափով «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումը, առանց երկրների միջև հստակ սահմաններ սահմանելու, ազատում է Ադրբեջանի ձեռքերը՝ Հայաստանի դեմ նոր ագրեսիայի համար՝ «պետական սահմանը ճշտելու» պատրվակով»:
Եվ ահա, Նիկոլ Փաշինյանը որոշեց ամանորյա նվեր մատուցել Ադրբեջանին և Ազգային ժողովի նախագահ Ալեն Սիմոնյանի միջոցով հայտարարեց, որ Երևանը պատրաստ է բավարարել պաշտոնական Բաքվի հերթական պահանջը։ Սիմոնյանն անցած ուրբաթ լրագրողների հետ զրույցում ասաց, որ սահմանազատման գործընթացը կարող է տևել տարիներ, ուստի այն կարելի է թողնել «խաղաղության պայմանագրի» ստորագրումից հետո ընկած ժամանակահատվածին։
Իրավիճակի պարադոքսը կայանում է նրանում, որ այս հայտարարության ֆոնին Սիմոնյանը հայտարարեց նաև, որ ոչ ոք չի կարող ստիպել Հայաստանի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանությանը որևէ բան անել։ Բոլոր գործընթացները՝ սկսած 2018 թվականից, և վերոնշյալ հայտարարությունը, որը վկայում է Ադրբեջանի և Թուրքիայի հերթական պահանջի բավարարման մասին, վկայում են այն մասին, որ Հայաստանի «ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանությունը» վաղուց քայլ առ քայլ իրականացնում են Բաքվի ու Անկարայի կողմից պարտադրված հակապետական քայլեր:
«Ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված իշխանությանը» միայն ՀՀ քաղաքացիները չեն կարող ստիպել գործել օրենքներով, ինչի վկայությունն է այն, որ ժամանակ առ ժամանակ (Վանաձոր, Վեդի, Ալավերդի, Գյումրի և այլն) Փաշինյանի իշխանությունն անտեսում է տեղական ինքնակառավարման մարմինների ընտրությունների արդյունքները, և ամենուր, օգտագործելով «ապաքաղաքական» քայլեր, ձգտում է ՔՊ ներկայացուցչի նշանակել կոնկրետ համայնքի ղեկավարի պաշտոնում։
Եվ եթե մենք պարզել ենք Փաշինյանի նվերը ադրբեջանական ժողովրդին և ամբողջ Ադրբեջանին, ապա ի՞նչ «նվեր» է պատրաստել Իլհամ Ալիևը Հայաստանին և հայ ժողովրդին։ Դեկտեմբերի 26-ին Ադրբեջանի Միլի Մեջլիսը հայտարարություն կընդունի «արևմտյան ադրբեջանցիների «պատմական հայրենիք» վերադարձի» մասին, այլ կերպ ասած՝ հայտարարություն կընդունի այն մասին, որ հարյուր հազարավոր ադրբեջանցիներ մտադիր են վերաբնակեցվել Հայաստանում:
Ալիևն ու Էրդողանը Արցախը ստացել են Նիկոլ Փաշինյանից, Ալեն Սիմոնյանից և «Հայաստանի ժողովրդավարական ճանապարհով ընտրված առաջնորդներից, որոնց ոչ ոք ոչինչ չի կարող ստիպել», բայց նրանք չեն ուզում դրանով կանգ առնել և այժմ Հայաստանը համարում են «Արևմտյան Ադրբեջան»՝ պահանջելով, որ ադրբեջանցիները «վերադառնան իրենց պատմական հայրենիքը», պահանջելով միջանցք, պահանջելով «անկլավները» և պահանջելով խաղաղության պայմանագիր ստորագրել առանց սահմանազատման՝ լեգիտիմացնելու 2020-2022 թվականների ագրեսիայի արդյունքները Հայաստանի Հանրապետության դեմ, ինչպես նաև հող նախապատրաստելու համար նոր պատերազմի համար:
Փաշինյանն ու Ալիևն իրականացնում են նույն քաղաքական նախագիծը, այն նախագիծը, որով Իլհամ Ալիևը պատրաստվում է արտահերթ ընտրությունների, նախագիծ, որը 2018 թվականին մեկնարկեց ԱՄՆ ազգային անվտանգության նախկին խորհրդական Ջոն Բոլթոնի կողմից։ Նախագիծ, որի էությունն այն է, որ Հայաստանը պետք է դրվի հակառուսական և հակաիրանական աշխարհաքաղաքական գործընթացների զոհասեղանին։
Թուրքիան և Ադրբեջանը 2024 թվականին ապրելու են Նիկոլ Փաշինյանի կատարմամբ Բոլթոնյան նախագծի վերջին գործողության ակնկալիքով: Միայն հայ ժողովուրդը, նրա քաղաքական, ռազմական և գործարար վերնախավը կարող է կասեցնել այս նախագծի իրականացումը։ Այլ դերասան, ով կարող է սա կասեցնել չկա…
Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևը և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանը Սանկտ Պետերբուրգում ԱՊՀ երկրների ղեկավարների ոչ պաշտոնական գագաթնաժողովի ժամանակ միմյանց ողջունել են ձեռքսեղմումով, հայտնում է ՌԻԱ Նովոստիի թղթակիցը։
Սա Ալիևի և Փաշինյանի առաջին հանդիպումն է 2023 թվականին Լեռնային Ղարաբաղում տեղի ունեցած իրադարձություններից հետո, երբ տարածաշրջանն ամբողջությամբ անցավ Բաքվի վերահսկողության տակ։
Ռուսաստանի ղեկավար Վլադիրմիր Պուտինը Ադրբեջանից, Հայաստանից, Բելառուսից, Ղազախստանից, Ղրղզստանից, Տաջիկստանից, Թուրքմենստանից և Ուզբեկստանից գործընկերներին հրավիրել է շփումը սկսելու ոչ թե բանակցությունների սեղանի շուրջ, այլ հյուսիսային մայրաքաղաքի պալատական և պուրակային համալիրներով շրջագայությամբ։ Այդ ընթացքում Բելառուսի և Ադրբեջանի ղեկավարներն բանակցություններ են վարել։
Ապա Ալիևը միացել է իր գործընկերներին Ցարսկոյե Սելոյում էքսկուրսիայի ժամանակ։ Դահլիճ մտնելով՝ նա ողջունել է Պուտինին և գրկեց նրան, իսկ հետո սեղմել բոլորի՝այդ թվում Փաշինյանի ձեռքը։
Բաքվի բանտերում երկար ժամանակ տառապող երեսուներկու հայ ռազմագերիները վերջապես ազատ արձակվեցին և վերադարձան իրենց երջանիկ ընտանիքների գիրկը։ Ես կվերլուծեմ նրանց ազատման նախապատմությունն ու հանգամանքները՝ մատնանշելով, թե ինչու Հայաստանը պետք է շատ ավելի լավ գործարք կնքեր։
1) 2020 թվականի պատերազմի ավարտի համաձայնագիրը, որը ստորագրվել է Ռուսաստանի նախագահ Վլադիմիր Պուտինի, Ադրբեջանի նախագահ Իլհամ Ալիևի և Հայաստանի վարչապետ Նիկոլ Փաշինյանի կողմից, ներառում էր մի դրույթ, որը պարտավորեցնում էր «իրականացնել ռազմագերիների և այլ պահվող անձանց ու զոհվածների մարմինների փոխանակում»։ Փաշինյանի սխալն այն էր, որ այս դրույթի կատարման համար վերջնաժամկետ չսահմանվեց՝ դրանով իսկ թույլ տալով Ադրբեջանին հայ գերիներին պահել այնքան ժամանակ, որքան նա ցանկանում է։
2) Փաշինյանի երկրորդ սխալն այն էր, որ 2020 թվականի պատերազմի ավարտից անմիջապես հետո Հայաստանն ազատ արձակեց բոլոր ադրբեջանցի գերիներին, իսկ Ադրբեջանը` հայ գերիներից միայն մի քանիսին։ Տեղի չունեցավ «բոլորը բոլորի դիմաց» փոխանակում:
3) Թեև 2020 թվականի համաձայնագրով որևէ նախապայման չէր դրվում հայ և ադրբեջանցի գերիների ազատ արձակման համար, Փաշինյանը թույլ տվեց իր երրորդ սխալը՝ Ադրբեջանին հանձնելով Ադրբեջանի կողմից բռնագրավված Արցախում հայկական ականների տեղադրման քարտեզները՝ Ադրբեջանի կողմից ևս մի քանի հայ գերիների ազատ արձակման դիմաց։ Ալիևն կարևոր դաս քաղեց, որ կարող է ավելի շատ զիջումներ կորզել Հայաստանից հայ գերիների դանդաղ և աստիճանական ազատ արձակմամբ։ Այլ կերպ ասած, Ալիևը պարզեց, որ հայ բանտարկյալներն իր համար ավելի արժեքավոր են, եթե նրանց պահի Բաքվի բանտում, և ժամանակ առ ժամանակ մի քանիսին ազատ արձակի՝ Հայաստանից հավելյալ զիջումների դիմաց:
4) Փաշինյանի հարատև մտասևեռումը Ադրբեջանի հետ անհարկի «Խաղաղության պայմանագիր» կնքելու նկատմամբ ևս մեկ հնարավորություն է ընձեռում Ալիևին Հայաստանից հավելյալ զիջումներ կորզելու, այդ թվում՝ սահմանի կարգավորման բանակցությունների ընթացքում հայկական տարածքների նորանոր պահանջներ, ադրբեջանցիների վերադարձը Հայաստանի ներսում իրենց նախկինում բնակեցված գյուղերը, և այսպես կոչված «Զանգեզուրի միջանցքի» ընդունումը, որն Արևելյան Ադրբեջանը կապում է Նախիջևանի հետ՝ Հայաստանի վերահսկողության տակ գտնվող ճանապարհի փոխարեն, ինչպես նշված է 2020 թ. համաձայնագրում։
5) Փաշինյանը պետք է հրաժարվեր Ադրբեջանի հետ բոլոր հանդիպումներից ու բանակցություններից՝ մինչև նրա զինված ուժերի դուրսբերումը Հայաստանի ներսում գրավյալ տարածքներից և բոլոր հայ ռազմագերիների վերադարձը։
6) Ադրբեջանը համաձայնեց երկու ադրբեջանցի զինվորներին փոխանակել 32 հայ ռազմագերիների հետ, քանի որ Հայաստանը հանեց իր թեկնածությունը և չեղարկեց իր վետոն Ադրբեջանի վրա, որը հաջորդ տարի Բաքվում կհյուրընկալի կլիմայի փոփոխության միջազգային հեղինակավոր համաժողովը (COP29): Սա է միակ պատճառը, որ Ալիևը համաձայնել է իրականացնել գերիների նման անհամաչափ փոխանակում։ Հրապարակայնորեն նշված մյուս պատճառներից ոչ մեկը ճիշտ չէ։ Հակառակ անհիմն շահարկումների՝ ԱՄՆ-ը, ԵՄ-ն, ՆԱՏՕ-ն, Ռուսաստանը, Թուրքիան և Իրանը որևէ դեր չեն խաղացել այս գերիների փոխանակման կազմակերպման գործում։ Ալիևի մեծ ցանկությունն էր օգտագործել համաժողովը որպես միջոց՝ ցույց տալու Բաքուն որպես միջազգային նշանակալի մայրաքաղաք՝ ուշադրությունը շեղելու համար Ադրբեջանի կողմից մարդու իրավունքների լուրջ խախտումներից և ռազմական հանցագործություններից: Ալիևը մեծ ջանքեր է գործադրել Բաքվում այլ խոշոր իրադարձություններ անցկացնելու համար, ինչպիսիք են «Ֆորմուլա 1» մրցաշարը, «Չմիավորված երկրների շարժման» գագաթնաժողովը, «Եվրատեսիլը», «Եվրոպական խաղերը» և այլն:
7) Հաշվի առնելով Ալիևի բուռն ցանկությունը Բաքվում կլիմայի գագաթնաժողովն ամեն գնով անցկացնելու վերաբերյալ, Հայաստանը պետք է ձգտեր բոլոր հայ ռազմագերիների ազատ արձակմանը, այլ ոչ թե միայն նրանցից 32-ին: Բացի այդ, Փաշինյանը պետք է պահանջեր ազատ արձակել 2023 թվականի սեպտեմբերի վերջին Ադրբեջանի կողմից գերեվարված և բանտարկված Արցախի բարձրաստիճան պաշտոնյաներին։
8) Միևնույն ժամանակ Հայաստանում տառապում են ավելի քան 100 հազար տարագիր արցախահայեր՝ զրկված ամենաառաջնային անհրաժեշտություններից՝ բնակարանից, սննդից և դեղորայքից։ Արցախահայերը թողել են իրենց ողջ ունեցվածքն Արցախում։ Հայաստանի կառավարությունը պետք է հայց ներկայացնի Համաշխարհային դատարան՝ պահանջելով Ադրբեջանից փոխհատուցում վճարել արցախահայերի բռնագրավված ունեցվածքի համար։
9) Վերոհիշյալ հարցերը լուրջ հարցադրումներ են առաջացնում Փաշինյանի հասցեին նրա համախոհների կողմից հնչեցրած բարձր գովասանքի վերաբերյալ, որոնք հպարտանում են, որ նա մեծ հաջողություն է գրանցել 32 հայ գերիների ազատ արձակմամբ։ Նրանք չգիտեն, որ ավելի հմուտ հայ ղեկավարը կարող էր շատ ավելի զիջումներ ստանալ Ադրբեջանից, քան մի քանի հայ գերիների վերադարձը:
10) Փաշինյանի կողմնակիցները նաև հիացած են, որ տարբեր օտարերկրյա ղեկավարներ իրենց գոհունակությունն են հայտնել գերիների փոխանակման կապակցությամբ՝ հուսալով, որ դա երկու երկրներին կբերի «Խաղաղության պայմանագրի» ստորագրմանը։ Փաշինյանի կողմնակիցները չեն հասկանում, որ «Խաղաղության պայմանագիրը» իրականում խաղաղություն չի բերի երկու երկրներին, քանի որ Ալիևն արդեն խախտել է 2020 թվականի համաձայնագրի պայմանների մեծ մասը։ Ինչպիսի՞ երաշխիքներ կարող է որևէ մեկը տալ, որ նա կհարգի ապագա պայմանավորվածությունները: Այս արտաքին ուժերը մտածում են միայն մեկ բանի մասին՝ իրենց շահերի, այլ ոչ թե Հայաստանի ազգային շահերի։ Նրանք գոհ են, որ Փաշինյանը բազմիցս զիջումներ է անում Ադրբեջանին, որպեսզի միջազգային հանրությունը օգուտ քաղի Ադրբեջանի նավթից ու գազից՝ անտեսելով հայկական շահերը և աչք փակելով Ալիևի կողմից սեփական ժողովրդի մարդու իրավունքների խախտումների վրա։
Հարութ Սասունյան
«Կալիֆորնիա կուրիեր» թերթի հրատարակիչ
Թարգմանությունը՝ Ռուզաննա Ավագյանի
Ժողովուրդը կորոշի, թե քաղաքական որ ուժը ինչքան ձայն է ստանալու, որ ուժերն են լինելու խորհրդարանում, այդ ժամանակ է որոշվելու, թե ով է լինելու վարչապետ, դեռ հարց է՝ նոր ընտրությունների դեպքում վարչապետ նորից Փաշինյանն է ընտրվելու, թե ոչ: Այս մասին NEWS.am-ի հետ զրույցում նշեց Արցախի ԱԽ նախկին քարտուղար Սամվել Բաբայանը:
«Գետը չհասած, շալվարիդ փողքերը բարձրացնում ես, որ ի՞նչ անես: Ընտրություն կլինի՝ կերեւա, ես ընդդիմություն եմ լինելու, թե իշխանություն, ընդհանրապես ընտրություններին մասնակցելո՞ւ եմ, թե որեւէ այլ ուժի եմ աջակցելու»,-ասաց նա:
Անդրադառնալով խոսակցություններից, որ ինքը համագործակցում է գործող իշխանությունների հետ, Սամվել Բաբայանն ասաց. «Իշխանության հետ համագործակցող ուժերը նրանք են, որոնք այդ մասին հայտարարում են: Եթե իրոք այսպես կոչված ընդդիմությունը չի համագործակցում իշխանության հետ, թող մանդատները ցած դնեն, բոլորդ ձեր ցուցակից դիմում գրեք, դուրս եկեք, գնում ենք նոր ընտրության, տեսնենք՝ ով ում հետ է համագործակցում: Եթե կանեք, ուրեմն չեք համագործակցում, եթե չեք անում այդ քայլը, ուրեմն համագործակցում եք:
Ես որեւէ իշխանության հետ որեւէ համագործակցության մասին խոսացած չկամ, չեմ արել, չեմ անում:
Ես կարող է մի տեսակետ արտահայտեմ, իշխանության հետ համընկնի: Իսկույն ասում եք՝ պարոն Բաբայանը իշխանության հետ համագործակցում է: Ես ասում եմ՝ պատերազմի մեղավորները այս մարդիկ են, եթե պատրաստվեինք, հզոր լինեինք, այդ պատերազմը չէր լինի: Թշնամին տեսել է, որ թույլ ես, հարձակվել է: Իսկ դրա մեղավորը բոլորս ենք, ովքեր այդ իշխանությունն են եղել: Հիմա ասում եք՝ չէ, դու նիկոլական ես:
Ես ասում եմ՝ Նիկոլը կադրային քաղաքականության մեջ սխալներ է թույլ տվել, պետք է դրա համար պատասխան տա: Ասում են՝ չեղավ, ինքը պայմանավորված է ասում: Էդ մարդիկ հիվանդ են, բուժման կարիք ունեն, թող գնան բուժվեն: Ինչքան էլ փորձեն ինձ ասեն՝ իշխանամետ է, չի ստացվելու: Այդ իրենք, նախկին իշխանություններն են ծառայում Փաշինյանին եւ իրենք են պահում նրան աթոռի վրա»,- հայտարարեց Սամվել Բաբայանը:
Արցախի շրջափակման օրերին կառավարության աշխատանքի, Արցախ վերադառնալու, Արցախի պետական ինստիտուտները պահպանելու և այլ թեմաների շուրջ NEWS.am–ը զրուցել է Արցախի նախկին պետնախարար Գուրգեն Ներսիսյանի հետ։
Արցախահայերիբռնիտեղահանումիցհետոբազմաթիվխոսակցություններկան, թեշրջափակմանօրերինկառավարությանաշխատանքըոչարդյունավետէեղել։ԴուքեքպետնախարարեղելայդօրերինևՁերգործունեությանվերաբերյալուշագրավհայտարարությունէարելՍամվելԲաբայանիգրասենյակը։ «Որպեսպետականնախարարևիպաշտոնեորպեստնտեսականանվտանգությանպետականքաղաքականությանպատասխանատու, ինչպե՞սէհաջողելայդքանհմտորենձախողելԱրցախիտնտեսությունը…ՆրանցգործունեությունըոչհեռուապագայումԱրցախիպետություննուպետականությունըվրաններումխողխողելուդասագրքայինօրինակէդառնալու»։Ինչպե՞սկարձագանքեք, արդյոքՁերպետնախարարնշանակվելնարտաքինուժիկողմիցպարտադրվելէԱրայիկՀարությունյանին։
Ընդհանրապես ես ունեմ մի սկզբունք, որի կիրառությամբ էլ որոշում եմ՝ հետևել ու արձագանքե՞լ այս կամ այն հրապարակումներին, թե՞ ոչ: Հենց այդ պատճառով ես անիմաստ եմ համարում արձագանքել Ձեր կողմից ներկայացված հայտարարությանը, քանի որ դրա նպատակներն ու ծագումնաբանությունն ինձ հայտնի են: Արցախի շրջափակման ընթացքում ես իմ դիմումի հիման վրա ազատվել եմ գլխավոր դատախազի պաշտոնից և նշանակվել եմ պետական նախարար: Այդ ընթացքում Արցախի կառավարության և անձամբ իմ կողմից արվել է առավելագույնը՝ Արցախի շրջափակման հետևանքները մեղմելու ուղղությամբ: Մենք տարօրինակ բնավորություն ունեցող ժողովուրդ ենք կամ այդպիսին ենք դառել, մենք չենք կարողանում գնահատել կամ գոնե մեր տեսածը հիշել, որպեսզի մեզ չկարողանան կողքից մոլորեցնել: Այն պահին, երբ ես հանդիսանում էի Արցախի Հանրապետության պետական նախարարը, բոլորի համար տեսանելի էր, թե ինչպես եմ ես անձամբ ջանքեր գործադրում՝ ժողովրդին որոշ նյութապաշտների երախից հանելու համար: Բայց մյուս կողմից ըմբռնումով եմ մոտենում նաև չարախոսություններին, որովհետև ի թիվս այլ արհավիրքների, 2022թ. դեկտեմբերից մինչև 2023թ. սեպտեմբեր ամիսը Արցախի ժողովուրդը անցել է աղետալի իրադարձությունների միջով: Պարզ է, որ մարդիկ գտնվում են գերլարված վիճակում և նրանց մոլորեցնել կամ զայրացնել կարելի է առանց ջանք թափելու, բավական է մեկ-երկու հորինված պատմություն պատմել: Ես երկու տարուց ավելի հանդիսացել եմ Արցախի գլխավոր դատախազը և իմ օրինական գործունեությունը շատերին դուր չէր գալիս, քանի որ այն վաղուց արմատացած բարքերին դեմ էր, Արցախի համար բարդագույն շրջանում աշխատել եմ պետական նախարարի պաշտոնում, որտեղ առաջին անգամ մարդկանց սկսել են «ոչ» ասել, մերժել անօրինական պահանջներն ու դիմումները, առաջին անգամ Արցախի ներդրումային հիմնադրամը սկսել է դատական հայցեր ներկայացնել միլիարդավոր պարտավորություններ ունեցող սուբյեկտների նկատմամբ, շրջափակման ընթացքում ստեղծվել էր սահմանափակ հնարավորություն պարունակող մի վիճակ, որի պայմաններում կամա թե ակամա ունենում էինք օբյեկտիվ ու սուբյեկտիվ պատճառներով դժգոհ մարդիկ: Բայց քանի որ կառավարման գործընթացը բավականին լարված էր անցնում, պետական ողջ համակարգը հարց ծագելուն պես մատնացույց էր անում ինձ՝ այդ կերպ փորձելով պաշտպանվել «ավանդական» մոտեցում պահանջող քաղաքացիներից: Ես ոչ միայն դեմ չէի դրան, այլև ինքս էի ասում, որ եթե ձեր լիազորությունն իրականացնելիս հանդիպում եք խնդիրների կամ չեք կարողանում բավարար համարձակություն ունենալ քաղաքացուն հասանելի պարզաբանումը տալու համար, ապա ասեք, որ դա պետական նախարարի հանձնարարությունն է: Այս ամենը նույնպես իր ազդեցությունն է ունեցել, որպեսզի ոմանք նաև թշնամաբար տրամադրվեն: Բայց դե պետական ծառայությունն այդպիսինն է, եթե ուզում ես պատշաճ աշխատել, ուրեմն պիտի պատրաստ լինես, որ դրա արդյունքում կարող ես նաև զրպարտիչ ընդդիմախոսներ ձեռք բերել:
Շրջափակման ընթացքում Արցախի տնտեսական անվտանգության մասին խոսելու համար պետք է տիրապետել ցուցանիշների, իսկ եթե խոսքը անձամբ ինձ է վերաբերում, ապա պետք է տիրապետել նաև այն վիճակին, որը ես ընդունել եմ և հետագա աշխատանքներին, որոնք կատարվել են: Երբ այդ ամենին չես տիրապետում, բայց բարձրագոչ հայտարարություններ ես անում, ապա կրկին պարզ է դառնում, որ դրանք ինքնանպատակ հայտարարություններ են, որոնց կարիք չկա արձագանքելու: Բայց մյուս կողմից մարդիկ կան, որոնք հաշվի չեն առնում, որ այդ ամենին զուգահեռ ես տիրապետում եմ այնպիսի տեղեկությունների, որոնց մասին խոսելու պարագայում պարզ կդառնա, թե հայրենիքի ու տնտեսության մասին խոսողները ինչպես էին հայրենիքն ու պետության նվազագույն հնարավորությունները փորձում բանեցնել Արցախի համար այդ ծանրագույն օրերին փող աշխատելու գործին: 2020թ. 44-օրյա պատերազմից հետո, հասկանալով մեր երկրի ու ժողովրդի վիճակը, ես ներգրավվել եմ պետական ծառայությանը՝ Արցախի համար այդ ճակատագրական փուլում իմ ներուժի չափով օգտակար լինելու համար: Դա ինձ ոչ խնդրել են, ոչ պարտադրել են, դա ես արել եմ իմ կամքով: Բայց երբ «պետությունը խողխողելու» մեջ սկսում են խոսել մարդիկ, ովքեր զինված հարձակում են գործել Արցախի պետականության դեմ, այդժամ ես ուղղակի ստիպված եմ լինում համեստություն ցուցաբերել ու լռել:
Ինչ վերաբերում է արտաքին ուժերի ազդեցությամբ ինձ պետական նախարար նշանակելուն, ապա ես չգիտեմ, թե այդ միֆերը ում կողմից և ինչու են հորինվում: Ես պետական նախարար եմ նշանակվել 2023թ. մարտի 1-ին և միայն մի պատճառով. այդ ժամանակ Արցախը գտնվում էր շրջափակման մեջ և ամբողջությամբ վեր էր ածվել կոռուպցիայում թաղված առևտրի կենտրոնի: Պետք էր մի մարդ, ով Արցախում ընդունված՝ «պետք չէ վատամարդի դառնալ» սկզբունքով շարժվելու փոխարեն համարձակություն կունենա մեկտեղել իրավապահ ողջ համակարգի ջանքերը՝ իրավիճակը որոշակիորեն շտկելու համար: Մնացածը հորինվածքներ են: Վերջապես ես պետական նախարար էի նշանակվել ավելի բարձր պաշտոնից, այսինքն այդ նշանակման մեջ չկար նաև ավելի բարձր պաշտոնի հավակնելու շարժառիթը:
44–օրյապատերազմիօրերինԴուքզբաղեցրելեքգլխավորդատախազիպաշտոնը։Իպաշտոնետեղյակեքեղելայդընթացքումկատարվածբոլոր, այդթվումռազմականհանցագործություններին։Ռազմականհանցագործություններիդեպքերովքանի՞քրեականվարույթէնախաձեռնվելուդրանք, Ձերտեղեկություններով, այսպահինի՞նչփուլումեն։Դուքհայտարարելեք, որԴուքքրեականգործինյութերըթվայնացրելեք։ԱյսընթացքումՁեզՀայաստանիիրավապահհամակարգիցհամագործակցելուառաջարկեղե՞լէ։
Ես հանդիսացել եմ Արցախի գլխավոր դատախազը և հայտնի պատճառներով ռազմական հանցագործությունների վերաբերյալ քրեական գործերը հարուցվում էին ոչ թե ԱՀ, այլ ՀՀ իրավապահ մարմինների կողմից: Ինչ վերաբերում է համագործակցությանը, ապա ես 2023թ. օգոստոս ամսից այլևս պետական ծառայող չեմ և ԱՀ գլխավոր դատախազը չեմ, հետևաբար համագործակցությունը ոչ թե իմ հետ պիտի լինի, այլ Արցախի դատախազությունը ներկայացնող պաշտոնյանների:
Հայաստանիիշխանությունըմշտապեսհայտարարումէ, որԱրցախիհարցնայլևսՀայաստանիօրակարգումչկա։Ավելին, ԱրցախիպետականինստիտուտներիգոյությունըսպառնալիքէՀայաստանիանվտանգությանհամար։Ինչպե՞սեքպատկերացնումԱրցախիպետականկառույցներիգոյությունըՀայաստանումուայսպահինի՞նչգործառույթներպետքէիրականացնիԱրցախիկառավարությունը։
Այս հարցի մասին անընդհատ խոսվում է, բայց միշտ մոռացության է տրվում ամենակարևորը՝ «ինչիհամարևինչնպատակով»: Սա մի հարց է, որի շուրջ քննարկումները պետք է տեղի ունենան Արցախի ու ՀՀ իշխանությունների միջև, ոչ թե ուրիշ տեղեր կամ հարցազրույցներում: Որովհետև այն բազմաթիվ տակտիկական, քաղաքական, իրավա-քաղաքական կողմեր ունի, որոնք շատերին հասկանալի չեն կամ որոնք այս պահին բարձրաձայնելը ճիշտ չէ: Բայց ամեն դեպքում որպեզի հասկանաս ինչպես և ում միջոցով անել, պետք է նախ որոշվի՝ ինչ անել: Իմ կարծիքով այս պահին թե Արցախի, թե ՀՀ իշխանությունները պետք է ի մի բերեն բոլոր գաղափարները, ամփոփեն դրանք, վերլուծեն և որոշեն, թե ինչ պետք է անել, որից հետո հնարավոր կլինի նաև դերաբաշխում անել: Այս ամենը պարտադիր չէ, որ լինի հրապարակայնորեն, գուցե պետք է, որ դրանք լինեն գաղտնի, կարևորը, որ գործընթացը լինի:
Այսպահինխաղաղությանպայմանագրիշուրջբանակցություններենընթանում, արցախահայությանիրավունքներիհարցնդրանումի՞նչձևակերպմամբպետքէլինի։Այսհարցումիշխանությունըկարծեսթեշահագրգռությունչէցուցաբերում։
Ես խաղաղության պայմանագրի առարկայից և սեղանին դրված փաթեթի բովանդակությունից տեղեկություն չունեմ, իսկ այդ պարագայում դժվար է ասել՝ քննարկվող նյութի հետ արցախահայության իրավունքների հարցը համատեղելի և դրա ներառումը նպատակահարմար ու անհրաժեշտ է, թե ոչ:
Հայաստանիցշուրջ 20 հազարարցախցիէհեռացել։Այստխուրվիճակագրությունըվկայու՞մէայնմասին, որՀայաստանիիշխանություննարցախահայությանսոցիալականխնդիրներըչիկարողանումլուծել։Ի՞նչմեթոդներովէհնարավորպահելարցախցիներինայստեղուիրատեսակա՞նեքհամարումԱրցախվերադառնալուհնարավորությունը։
Գիտեք, քանի որ ես հանրային ծառայության մեջ չեմ, ես գրեթե շփում չունեմ ՀՀ պաշտոնական օղակների հետ և արցախահայերին հուզող ամենատարբեր խնդիրների մասին տեղեկանում եմ նրանցից, ովքեր դիմում են ինձ՝ խորհուրդ ստանալու ակնկալիքով: Այս պահին արցախցիներին հուզող ամենամեծ խնդիրը բնակարանային ապահովության և զբաղմունքի հարցն է: Զբաղմունքի հետ կապված կա չարաշահման դրսևորում երկու կողմում էլ՝ և արցախցիներին աշխատանք առաջարկողների, և պոտենցիալ աշխատողների: Կա տեղեկատվության պակաս, քանզի ինչպես տեսնում եմ, կա կոմունիկացիայի խնդիր, ոչ միշտ է ստացվում հավաքագրել խնդիրները և դրանք ժամանակին ներկայացնել պետական մարմիններին, այդ ընթացքում առաջանում է վակուում, որն իր իրավիճակային ազդեցությունն է ունենում մարդկանց վրա: Մարդիկ ժամանակ առ ժամանակ, ամենատարբեր հարցերի առնչությամբ սթրեսային փուլ են անցնում, այն դեպքում, երբ այդ ամենը կարելի էր շրջանցել, եթե խնդիրը ժամանակին հայտնաբերվեր և դրա առնչությամբ տրվեր պարզաբանում: Վերջերս ՀՀ պետական մարմինների կողմից ավելի հաճախակի են տրվում պարզաբանումներ և անմիջապես նկատվում է դրա ազդեցությունն ու նշանակությունը: ՀՀ-ից հեռանալու պատճառները տարբեր են, դրանք միայն կապված չեն ընթացիկ խնդիրների հետ: Արցախից տեղահանված մարդիկ, ովքեր ՀՀ-ում բնակարան կամ եկամտի աղբյուր չունեն, իսկ այդ վիճակում գտնվողները մեծամասնություն են կազմում, պետք է իրենց ընտանիքի կյանքը սկսեն կառուցել զրոյից, այդ պատճառով ոմանք դա փորձում են անել արտասահմանում, որտեղ ունեն արդեն կայացած բարեկամ կամ ընկեր:
Ինչ վերաբերում է Արցախ վերադառնալուն, ապա արցախցիները փորձադաշտի նյութ չեն, որ նրանց վրա անընդհատ փորձեր արվեն: Ամբողջ աշխարհն էլ հիմա հասկանում է, որ արցախցին չի կարող ապրել ադրբեջանական իշխանության տակ, դա ուղղակի անհնարին է: Տարիներ շարունակ, նաև այսօր աշխարհում խոսում են Ադրբեջանում մարդու իրավունքների ոտնահարման դեպքերի ու դրանց դատապարտման անհրաժեշտության մասին, դուք պատկերացնո՞ւմ եք ինչ կլինի արցախցիների հետ, երբ նրանք հայտնվեն ադրբեջանական ճիրաններում: Արցախի դեպքում երբ որևէ հարց է հետաքրքրում, պետք է ընդամենը հետադարձ հայացք ձգել դեպի պատմություն և անմիջապես պատասխանը հայտնի կդառնա: Վերջին տասնամյակների պատմությունը պարունակում է Ձեր հարցի պատասխանը, արցախցին կարող է ապրել Արցախում, եթե լինի ինքնիշխան և ադրբեջանական ագրեսիայից պաշտպանված: Այլ բանաձև ուղղակի չկա: Նրանք, ովքեր ունեն այլ կարծիք կամ հիմնավորում, թող օրինական ծառայեն ու գնան Արցախում ապրելու, իսկ մնացածները դրա հիման վրա կորոշեն:
Այն, ինչտեղիունեցավԱրցախիհետ, ո՞վկամովքե՞րէինմեղավորուի՞նչնէրպատճառը, որհայկականերկրորդպետականությունըկորցրինք։
Արցախը պատմական այս փուլում արժանացավ այս ճակատագրին, որովհետև մենք կորցրինք մեր դիմագիծը, որովհետև տարիներ շարունակ ոչնչացնում էինք մեր ազգային արժեքները, կարծելով թե կարող ենք ձեռք բերել նորարարականը, ժամանակակիցը, ավելի լավը, որովհետև ազգի պարծանք հանդիսացող մարդիկ կուրացան փառքից ու դավաճանեցին սեփական ժողովրդին ու հայրենիքին՝ նրանց փոխարինելով նյութականով, որովհետև խոսքի ազատություն ստացանք և առանց դրա հետ վարվելու կանոնները սովորելու, սենսացիա մոգոնելու մրցավազքում սկսեցինք աջ ու ձախ զրպատել իրար՝ առանց բացառության: Տարիների ընթացքում ձևավորվեց ու արմատացավ մեր միջավայրի մի ընկալում, որում այլևս չկա պարկեշտ ու պատասխանատու պետական պաշտոնյա, հայրենասեր զինվոր կամ սպա, լավ ուսուցիչ կամ դասախոս, արդար ու ազնիվ դատավոր, դատախազ: Համատարած կասկածը մտավ ավելի նեղ հարաբերություններ՝ ընտանիք, բարեկամություն, հարևանություն, ընկերական շրջապատ ու սկսեց քարուքանդ անել այն ամենը, որոնք ի սկզբանե ձևավորվել էին հասարակական միջավայրի առողջությունն ու հասարակության միասնությունն ապահովելու համար: Եվ այս խառնաշփոթում մենք մոռացանք հայրենիքը, հողի արժեքը, միմյանց արժեքը: Իսկ նման իրավիճակներում գլուխ է բարձրացնում «Հողին տիրում է նա, ով այն ամենաշատն է սիրում» կանոնը և եթե դու ինչ-որ բանի արժեքը չես հասկանում, սկսում են գործել տիեզերական կանոնները՝ դու ուղղակի դա կորցնում ես և ստանում է նա, ով ավելի ուժեղ է ձգտում դրան: Իրականում մեր խնդիրները անհամեմատ ավելի խորն են, քան մենք հիմա ցուցամատի մի պարզումով ուզում ենք պարզել:
Ավելի քան 150 գործարար, հումանիտար և քաղաքական ոլորտների միջազգային գործիչ պահանջում են ազատ արձակել Բաքվում պահվող հայերին: Այս մասին տեղեկանում ենք Արցախի Հանրապետության նախկին պետնախարար, ներկայում Բաքվում ապօրինաբար կալանքի տակ պահվող Ռուբեն Վարդանյանի թելեգրամյան ալիքից:
Ստորև ներկայացնում ենք միջազգային գործիչների բաց նամակը.
«Վառելիքի, դեղորայքի և պարենի մատակարարման ապօրինի արգելափակումից հետո, որը տևել է ինը ամիս, Ադրբեջանը սեպտեմբերի 19-ին սկսել է արյունալի ռազմական գործողություն և ներխուժել Լեռնային Ղարաբաղ (Արցախ): Այս ներխուժման հետևանքները եղան հարյուրավոր սպանվածներ, հազարավոր վիրավորներ և գրեթե 120,000 մարդկանց՝ փաստորեն Արցախի ողջ հայ բնակչության բռնի տեղահանում: Համաշխարհային մեծամասնության կարծիքով՝ դա հավասարազոր է էթնիկ զտումների։
Իրավապաշտպան կազմակերպությունները Ադրբեջանի գործողությունները որակել են ցեղասպանություն:
Հայտնի հայ բարերար և մարդասիրական ոլորտի գործիչ, Արցախի նախկին պետնախարար Ռուբեն Վարդանյանն ապօրինի բերման է ենթարկվել, երբ նա և այլ քաղաքացիներ մեկնում էին Հայաստան։ Նրա ձերբակալությունը հատկապես մտահոգիչ է, քանի որ հանուն Արցախի միջազգային աջակցություն ներգրավելու ջանքերը Վարդանյանին դարձրել են Բաքվի կառավարության թիրախը։ Ռուբեն Վարդանյանն Արցախի Հանրապետության այն բնակիչներից է, որը վերջերս առանց բավարար հիմքերի և սոսկ քաղաքական դրդապատճառներով բերման է ենթարկվել և ապօրինի կալանավորվել։ Ի թիվս այլոց կալանավորվել են հանրապետության երեք նախկին նախագահներ Արայիկ Հարությունյանը, Բակո Սահակյանն ու Արկադի Ղուկասյանը, և այլ բարձրաստիճան պաշտոնյաներ՝ Դավիթ Բաբայանը, Լևոն Մնացականյանը, Դավիթ Իշխանյանը և Դավիթ Մանուկյանը։ Շատ այլ հայերի դեռ ապօրինի պահում են։ Այս մարդկանց առողջության և ինքնազգացողության մասին առկա ծայրահեղ սահմանափակ տեղեկատվությունը տագնապ է առաջացնում։
Նրանք բոլորը կալանավորվել են ներպետական և միջազգային իրավունքի ակնհայտ խախտմամբ, ներառյալ ՄԱԿ-ի կոնվենցիան և Մարդու իրավունքների պաշտպանության եվրոպական կոնվենցիան, որին միացել է նաև Ադրբեջանը։ Պայմանները, որոնցում պահվում են այդ մարդիկ, խորապես մտահոգիչ են, ներառյալ նրանց ընտանիքների հետ նորմալ հաղորդակցության, նրանց վիճակի կանոնավոր անկախ մոնիտորինգի և հյուպատոսական հասանելիության բացակայությունը, ինչպես նաև տեղական և միջազգային իրավաբանների հասանելիության մերժումը:
Ադրբեջանը պետք է հարգի միջազգային իրավական չափանիշները և մարդու իրավունքները, որոնցից կախված է խաղաղությունն ու կայունությունը ողջ աշխարհում։
Ամեն օր կարևոր է բանտարկյալների կյանքի համար. Հայաստանի և Ադրբեջանի միջև ցանկացած խաղաղության համաձայնագիր պետք է պայման ներառի նրանց ազատ արձակումը:
Մենք կոչ ենք անում նախագահ Իլհամ Ալիևին անհապաղ ազատ արձակել նշված ապօրինի ձերբակալված բոլոր անձանց»։
Թուրքիայի իշխանությունները հայտարարել են Ստամբուլի բնակարանային ֆոնդի լայնածավալ վերանորոգման մասին, որը նախատեսված է 2024 թվականին։ Երկրի էկոլոգիայի և քաղաքաշինության նախարարության ղեկավար Մեհմեթ Օզհասեքին ընդգծել է, որ նոր բնակարանները կհամապատասխանեն սեյսմակայուն բոլոր չափանիշներին՝ ուժեղ երկրաշարժերին դիմակայելու համար։ Այս մասին թուրք նախարարը հայտարարել է TV100-ին տված հարցազրույցում։
Սեյսմոլոգները բազմիցս զգուշացրել են Ստամբուլի տարածքում 7 բալից բարձր ուժգնությամբ հզոր երկրաշարժի վտանգի մասին։ Նման երկրաշարժի դեպքում կանխատեսվում է մոտ 90 հազար շենքի փլուզում և 260 հազար բնակելի շենքի վնասում, ինչը կարող է անօթևան թողնել շուրջ 4,5 միլիոն քաղաքացու։
«Չեմ ուզում ոչ մեկին վախեցնել, բայց պետք է ասել ճշմարտությունը. Ստամբուլում հնարավոր ուժեղ երկրաշարժը կարող է լուրջ հետևանքներ ունենալ ողջ Թուրքիայի համար: Ստամբուլում կա մոտ 6 միլիոն տուն, մոտ 600 հազարում բնակվելը համարվում է ռիսկային, ուստի մեզ անհրաժեշտ է վերաբնակեցման ծրագիր»,- ասել է Օզհասեքին:
Նա խոստացել է 10 օրվա ընթացքում հաստատման ներկայացնել նախագծի ծրագիրը, որպեսզի հաջորդ տարվա սկզբին կառավարությունը սկսի դրա իրականացումը։
-
-
23.04.2024 | 11:06
Ի՞նչ կապ ունեին Արայիկ Հարությունյանի հարցազրույցի անոնսն ու հետագա «զարգացումները». «Փաստ» -
23.04.2024 | 11:42
Ադրբեջանում պահանջել են նաև չորս «անկլավային գյուղերը» -
23.04.2024 | 11:23
Վաղը ուշադիր եղեք հատկապես Ոսկեվանի և Բաղանիսի մոտակա դիրքերին․ Նաիրի Հոխիկյան
-
- Տեսանյութ
- Օրվա միտք
- Խմբագրի վարկած
- Ֆոտո
-
Հասցե` Հայաստան, 0023, Երևան, Արշակունյաց 2
Հեռ: +374 (10) 06 06 23 (413, 414), +374 (99) 53 58 26
Էլ. փոստ` armv12@mail.ru -
2010-2011 © Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են:
Մեջբերումներ անելիս հղումը armversion.com-ին
պարտադիր է: Կայքի հոդվածների մասնակի կամ
ամբողջական հեռուստառադիոընթերցումն
առանց armversion.com-ին հղման արգելվում է: -
Կայքում արտահայտված կարծիքների համընկնումը
խմբագրության տեսակետի հետ պարտադիր չէ:
Գովազդների բովանդակության համար
կայքը պատասխանատվություն չի կրում:
Բոլոր իրավունքները պաշտպանված են: Copyright “Armversion.com” 2010.