ԱՄՆ-Ռուսաստան պայմանավորվածությունները Սիրիայի հարցում իրականում ներառում էին միջազգային մի շարք խնդիրներ, այդ թվում Ղարաբաղի հակամարտության խնդիրը: Դրանից հետո էր, որ Էրդողանը հայտարարեց, թե Պուտինը մեծ հույս չունի, որ Ղարաբաղի տարածքները կամ «5 շրջանները» կհանձնվեն Ադրբեջանին:

ԱՄՆ-ն նոյեմբերի 9-ին Վիեննայի մշտական կոմիտեի նիստում հստակ հայտարարեց Ղարաբաղում ներկայիս ստատուս-քվոն պահպանելու մասին, որից հետո դրան իր համաձայնությունը տվեց նաեւ Ռուսաստանը: Այնուհետեւ Բաքու եւ Երեւան ժամանեց ՌԴ ԱԳ նախարար Լավրովը՝ կողմերին բացատրելու նոր իրավիճակի նրբությունները: Բաքվում նա հայտարարեց, որ Ռուսաստանն այդ հարցում աշխատում է ԱՄՆ-ի հետ եւ սեպարատ համաձայնություններ չեն լինելու:

Հետաքրքիր է, որ այս իրադարձությունները ժամանակային առումով համընկան ԱՄՆ նախագահ Վուդրո Վիլսոնի 1920 թ. նոյեմբերի 22-ի իրավարար վճռին, որով որոշվում էին Հայաստանի սահմանները: Վճռից ընդամենը մեկ շաբաթ անց ռուսական զորքը ներխուժեց Հայաստան եւ ոչնչացրեց հայկական անկախ պետականությունը: Մոսկվան այդ ժամանակաշրջանում սերտ համագործակցում էր Թուրքիայի հետ, եւ երկու պետությունները կարողացան հաղթահարել իրենց համար միջազգային բարդ իրավիճակը, այդ թվում հայկական շահերի ու տարածքների հաշվին:

Ինչպես հիմա, այն ժամանակ էլ տարածաշրջանում տեղի էին ունենում բուռն իրադարձություններ, գծվում էին Մերձավոր Արեւելքի նոր սահմանները: Ռուսաստանն ու Թուրքիան սեպարատ համաձայնություններով Հարավային Կովկասում ձեւավորեցին ստատուս-քվո, որը գոյատեւեց մոտ 100 տարի:

Այդ ստատուս-քվոն ճեղքվեց Հայաստանի ու Ղարաբաղի անկախության հռչակմամբ ու պատերազմում տարած հաղթանակով: Այդ ճեղքը փակելու ռուս-թուրքական ռազմական փորձը՝ անցյալ տարվա ապրիլին, տապալվեց: Չնայած Հայաստանի քաղաքական ղեկավարության անհասկանալի պահվածքին, արեւմտյան համանախագահները եւ հատկապես ԱՄՆ-ն թույլ չտվեցին նաեւ քաղաքական փորձերը, որն ի վերջո ամրագրվեց Վիեննայի Մշտական կոմիտեի նիստում եւ հետագա օրերի իրադարձություններով:

Այսպիսով, Թրամփի «իրավարար վճիռը» Վիլսոնից մոտ 100 տարի անց կանխեց հայկական կողմի համար վտանգավոր ու ողբերգական հետեւանքներով զարգացումները: 100 տարի առաջ Ամերիկան դեռեւս չուներ միջազգային այն կշիռն ու դերակատարումը, ինչ ներկայում: Եվ նրա «իրավարար վճիռները» ներկայում կատարվում են, որովհետեւ չի կարելի կատակել Պուտինի բնորոշած միակ գերտերության հետ:

ԱՄՆ նահանգները հերթով ճանաչում են Արցախը, հնարավոր է մեկ պետություն այս տարի ճանաչի Արցախը, ինչպես հայտարարել էր Նալբանդյանը:

lragir.am