Ապրիլյան պատերազմից հետո Հայաստանի իշխանությունները հայտնվել են բավականին խղճուկ վիճակում։ Ընդ որում՝ պատերազմի արդյունքների հետ դա կապ չունի։ Պարզապես քառօրյա պատերազմից հետո նրանք փորձում են երկխոսության մեջ մտնել ժողովրդի հետ ու մեկ-մեկ նույնիսկ այնքան են անկեղծանում, որ ճիշտ-ճիշտ բաներ էլ են ասում, բայց միևնույն է՝ երկխոսությունը չի ստացվում։ ժողովուրդն այս իշխանություններին չի վստահում, և վերջ։ Ու ոչ մի նշանակություն չունի, թե ինչ են ասում։

Տեսեք՝ քանի կար, ասում էին մեր բանակը տարածաշրջանում ամենամարտունակն է ու պատերազմի դեպքում կհասնի Բաքու, իսկ հիմա անկեղծանում են՝ բանակն 80-ական թվականների զեն­քով է կռվում, ու անգամ ութ քառակուսի կիլոմետրը ետ բերելու համար տասնյակ զոհեր կտար։ Առաջ պնդում էին, որ ոչ մի մենաշնորհ էլ չկա (ի՞նչ մենաշնորհ, ով ինչ ուզի՝ կներկրի), իսկ հիմա կոնկրետ քայլերով պայքա­րում են մենաշնորհների դեմ։ Բայց արդեն ուշ է։ Իշխանու­թյունները հայտնվել են այն ուսուցչի վիճակում, որը տա­րիներ շարունակ այնքան է խաբել աշակերտներին, որ հիմա եթե անգամ գրատախ­տակին գրում է «2+2=4», միևնույն է՝ բոլորը սուլում են ու ձեռքի տակ ընկածը շպր­տում նրա վրա։ Եվ սրանք իսկապես խղճալի տեսք ու­նեն, որովհետև քարկոծում են բոլորը՝ անգամ նրանք, ովքեր հասկանում են, որ 2+2 իսկապես հավասար է չորսի։

Բայց սա շատ վտանգա­վոր է ոչ միայն իշխանությունների համար, որովհե­տև իշխանությունների նկատմամբ բացարձակ անվստահությունն արդեն վերածվել է անվստահու­թյան նաև պետության նկատմամբ։ Ու դա ոչ միայն զգացվում է ամեն քայլափո­խի, այլև քայլ առ քայլ ներ­սից քայքայում է պետությունը։ Տեսեք՝ գեներալ Մանվե­լը շքախումբը հավաքել-գնացել է Ղարաբաղ ու ինչ-որ պատմության մեջ ընկել, և պետական պաշտոնյաները՝ ԱԺ փոխնախագահից սկ­սած, պաշտպանության նա­խարարով վերջացրած, փա­ռաբանում են նրա դերակատարումն ապրիլյան պատե­րազմում։ Հետաքրքիր է՝ իսկ որևէ մեկը ԵԿՄ կանոնադ­րությունը կարդացե՞լ է, գի­տի՞, որ ԵԿՄ-ն հասարակա­կան կազմակերպություն է, որի ֆունկցիաների մեջ ռազ­մական գործողություններին անմիջականորեն մասնակ­ցելը չի մտնում։ Որևէ մեկի մտքով անցե՞լ է, որ Մանվել Գրիգորյանը կանոնավոր բանակի հետ ոչ մի կապ չու­նի, նրա աշխատանքային գրքույկում գրված է «ԱԺ պատգամավոր»։ Ինչ-որ մե­կը երբևէ լսե՞լ է, որ կանո­նավոր բանակ ունեցող երկ­րում ԱԺ պատգամավորը թիմակիցներին հավաքի, վեր կենա գնա պատերազմ։ Բայց մենք այս մասին խոսե­լու փոխարեն քննարկում ենք՝ տեսնես այդ վիճակում, ո՞վ էր ճիշտ, ո՞վ էր սխալ, ո՞վ ում ուշունց տվեց, և ո՞վ ում պատվերով հրապարակայնացրեց դա։

Մի ուրիշ օրինակ բե­րենք։ Գառնի գյուղի ժողո­վուրդը հավաքվել է, փակել ճանապարհը և թույլ չի տա­լիս, որ իրենց ջուրը տանեն, Արարատյան դաշտի ինչ-որ օլիգարխների հողերը ջրեն։ Մենք էլ՝ քաղաքական գոր­ծիչներով, ակտիվիստներով, լրատվամիջոցներով-բանով, հիմնական հարցը թողած՝ աղմուկ ենք բարձրացրել, թե սա ի՞նչ խայտառակություն է՝ օրը ցերեկով անարդարու­թյուն է տեղի ունենում։ Մինչդեռ հիմնական հարցը սա է՝ եթե գետը որևէ գյուղի միջով է անցնում, գետը գյու­ղի՞ սեփականությունն է, թե՞ այնուամենայնիվ պետու­թյան, եթե որևէ գյուղի մի­ջով ճանապարհ է անցնում, այդ գյուղացիները երբ ուզե­նան՝ պիտի փակե՞ն ճանա­պարհը, թե՞ ոչ։ Է, վաղն էլ, ասենք, Կեչուտ գյուղի բնա­կիչները կասեն՝ «էս մեր ջուրն ա, չենք թողնում Արփա-Սևան թունելով տանեք Սևան»։ Դա եղավ պետու­թյո՞ւն։ Հասկանալի է, չէ՞, որ պետությունը պիտի որոշի, թե ինչպես տնօրինի իր բնա­կան ռեսուրսները (այդ թվում՝ ջրային)։ Եվ պիտի տնօրինի իշխանությունների միջոցով, որին ընտրում է ժո­ղովուրդը։ Եթե իշխանու­թյունները վատ են տնօրի­նում՝ պիտի ուրիշ իշխանու­թյուններ ընտրի։ Եվ ոչ թե կանգնի-ասի «մենք ձեզ ընտրել ենք, հիմա մեր ջուրը տանում եք», կամ՝ «բա ձեզ էդքան ձայն ենք տվել, դե մթերած խաղողի փողը տվեք» և այլն։ Բայց՝ իշխա­նությունների նկատմամբ վստահություն չկա, դատա­րանների նկատմամր չկա (եթե լիներ՝ ճանապարհ փա­կելու փոխարեն կդիմեին դատարան), մի խոսքով՝ պե­տության նկատմամբ վստա­հություն չկա։ Իսկ սա նշա­նակում է՝ պետություն չկա, որովհետև ո՞ւմ է պետք այն պետությանը, որի գոյության մասին հիշեցնելիս բո­լորը քմծիծաղ են տալիս։

Չորրորդ իշխանություն

Ամբողջական տեքստը՝ թերթի այսօրվա համարում։