Գորիսի պետական համալսարանում երեկ սովորական առօրյա էր. շաբաթ օրվա տագնապը, որի պատճառը Սյունիքի մարզպետ Սուրեն Խաչատրյանի անակնկալ հեռախոսազանգն էր և ինքնահռչակումը խորհրդի նախագահ, երեկ չկար: «Նիստ չի եղել, որովհետև մենք գրություն չենք ստացել: Կյանքն իր հունով ընթանում է: Ամեն մարդ իր աշխատանքը կատարում է, և պետական համալսարանի խորհրդի կազմում ոչ մի փոփոխություն չկա և չի լինելու»,- մեզ պատասխանեց Գորիսի պետական համալսարանի ռեկտոր Յուրի Սաֆարյանը: Հիշեցնենք, որ շաբաթ օրը Սուրեն Խաչատրյանը զանգահարել էր բուհ և հայտնել, որ այսուհետ ինքն է լինելու խորհրդի նախագահ Վահե Հակոբյանի փոխարեն և հաջորդ օրը նիստ է հրավիրում:

Գորիսի պետական համալսարանի ռեկտոր Յուրի Սաֆարյանի հնարավոր պաշտոնանկության մասին լուրեր են պտտվում անցյալ տարեվերջից, երբ Սուրեն Խաչատրյանը վերանշանակվեց Սյունիքի մարզպետ: Ֆիզմաթգիտությունների դոկտոր Սաֆարյանի և Սյունյաց ամենակարող տիրակալի հարաբերությունները նախկինում ջերմ և նույնիսկ ընկերական են եղել: Բայց Վահե Հակոբյանի մարզպետության շրջանում գիտնականն սկսեց բացահայտել իր իրական վերաբերմունքն օլիգարխի նկատմամբ, նույնիսկ մամուլում քննադատական ելույթներ ունեցավ նրա դեմ: Հարցազրույցներից մեկում Սաֆարյանը կասկածի տակ էր դրել Սուրեն Խաչատրյանի գիտությունների դոկտոր լինելը, ասել էր, որ հայ-կանադական ընկերությունը, որը մարզպետին նման գիտական աստիճան է շնորհել, գիտության հետ կապ չունեցող կազմակերպություն է, որ պատմափիլիսոփայական գիտությունների թեկնածու կամ դոկտոր որևէ մեկը չի կարող լինել, քանի որ նման մասնագիտական խորհուրդ չկա, այլ միայն պատմական և առանձին՝ փիլիսոփայական, և ընդհանրապես. «Մարդու կրթական ցենզից էլ է երևում՝ նա կարո՞ղ է լինել գիտությունների դոկտոր, թե՞ ոչ»:

Հավանաբար, սա էր պատճառը, որ մեծարգո դոկտոր Սուրեն Խաչատրյանը վիրավորվեց ռեկտոր Սաֆարյանից: Մի տեղ նույնիսկ ասաց, որ ռեկտորը ժամանակին սազը վերցրած իր գովքն էր անում, բայց հիմա փոխվել է: Հիմա սյունեցիք ամեն վայրկյան նրա հրաժարականին են սպասում: Դեկտեմբերին լուր շրջանառվեց, թե մարզպետն իր մոտ է կանչել նախկին ընկերոջը և հորդորել նրան հրաժարվել ռեկտորի պաշտոնից, ինչը Սաֆարյանը հերքեց: Եվ ահա, ընդամենը երկու ամիս անց նոր սկանդալ խորհրդի կազմի փոփոխության շուրջ: «Այդպիսի որոշում չկա, ոչ էլ նա նման իրավասություն ունի: Ես որևէ իրավասու մարմնից նման տեղեկություն չունեմ: Հավանաբար, Սուրիկ Խաչատրյանը ցանկանում է լիսկայական ձևով փոփոխություն կատարել»,- ասում է ռեկտորը:

Նա մարզպետի զանգի մասին ահազանգել էր ԶԼՄ-ներին, վստահեցնելով, որ մարզպետն այսկերպ ցանկանում է իրենից ազատվել: Ռեկտորի արտահայտությունները՝ Լիսկա, «մարդը ելել է Սյունյաց աշխարհի շալակը», տզրուկ, կիսափիլիսոփա, տգետ, խոցել են նրա և նրա մտերիմների սրտերը: «Ինձ համար հանկարծակի էր և վիրավորական, որ նման հարգարժան մարդը, լինելով պետական կառույցի ՊՈԱԿ-ի ռեկտոր, նման պիտակներով է խոսում գործող մարզպետի մասին: Երևի նա մոռանում է, որ 2005 թվականին Սուրեն Խաչատրյանը կարևորագույն դերակատարում է ունեցել Գորիսի պետական համալսարանի ձևավորման համար, նա իր ամբողջ ներուժը դրել է, որ այդ ինստիտուտը կայանա և դառնա Տաթևի համալսարանի պատմական ժառանգորդը»,- ասաց Սուրեն Խաչատրյանի խորհրդական Վոլոդյա Հովհաննիսյանը: Մարզպետը պատրաստվո՞ւմ է խորհրդի նախագահ դառնալ: «Չեմ կարող ասել, օրակարգում նման հարց չկա»:

Այդ դեպքում ինչո՞ւ է զանգել Սաֆարյանին և ասել, որ ինքն է խորհրդի նախագահը: «Սուրեն Խաչատրյանը, որպես մարզպետ, որն իրականացնում է կառավարության կրթության քաղաքականությունը, զանգահարել է և հարցրել, թե որ կայքերից կարող է վերցնել բուհերի օրինակելի կանոնադրությունը: Դա անհանգստացրել է Սաֆարյանին: Նա մտածել է, որ, ահա, Խաչատրյանը, որը 7 տարի եղել է խորհրդի նախագահ, ուզում է նորից գալ, բայց իր հանրային վատաբարո պահվածքից հետո նա մտածում է, որ Սուրեն Խաչատրյանը կարող է իրեն նեղություն տալ, գործից ազատել: Սա ընդամենը ինքնապաշտպանական աղմուկ է, ուրիշ ոչինչ: Դիմել է հակահարձակման, որպեսզի հասարակության մեջ զոհի և հալածյալի կարգավիճակ ձեռք բերի»,- համոզված է խորհրդականը: Խոսեցինք նաև «հալածյալ» ռեկտորի հետ:

Դուք մարզպետի հետ լավ հարաբերություններ ունեիք, ի՞նչ եղավ հետո: «Մի ժամանակ Լևոն Տեր-Պետրոսյանը Վազգեն Մանուկյանի հետ շատ մտերիմ էր, մոտիկ էին: Հիմա է՞լ են մոտիկ: Չեմ կարծում, քաղաքականություն է, աշխատանքի բերումով մտերմություն է, չնայած ես հիմա էլ ոչ մեկի հետ թշնամական հարաբերությունների մեջ չեմ: «Լավ տղա» էլ չեմ, ընդամենը ֆիզմաթգիտությունների դոկտոր, պրոֆեսոր եմ»: Վահե Հակոբյանը խորհրդի լա՞վ նախագահ էր: «Նա շատ կարգին անձնավորություն է, դաստիարակված և կրթված, լավ մարդ: Ցանկացած հարցում եթե դիմում էիր, նա պատրաստակամություն էր հայտնում օգնելու: Ես ոչ միայն բողոք չունեմ, այլև շատ գոհ եմ»:

ՀԳ. Գորիսի համալսարանի շուրջ սկանդալը տխուր մտորումների տեղիք է տալիս: Մեր իրականության մեջ ավանդույթ է ձևավորվել, որ գիտնականը պետք է ստորաքարշ դիրք գրավի մեծահարուստների նկատմամբ, պետք է խոնարհվի նրանց առաջ ընդամենը այն բանի համար, որ մի քանի լիտր բենզին են տալիս ուսանողներին բարեգործական ավտոբուսով դասի տանել-բերելու համար, մի երկու գիտաժողով են ֆինանսավորում կամ էլ մի քանի լսարան են նորոգում իրենց միլիոններից: Դրանից հետո գիտնականները պարտավոր են վասալություն անել բարերարների առաջ, նրանց պատվավոր կոչումներ տալ, խորհրդի նախագահ կամ անդամ կարգել, վերջին ուսանողով հանդերձ նրանց ընտրառեսուրսը դառնալ և մնացյալ իրենց օրերը նվիրել բարերարի մեծարմանը: Եվ աստված մի արասցե, եթե հանկարծ որոշեն իրերն իրենց անուններով կոչել:

Սյուզան Սիմոնյան