Հոկտեմբերի 7-9-ը՝ Դիլիջանում,Գերմանական միջազգային համագործակցության ընկերության (GIZ) «Հարավային Կովկասում իրավական և դատական բարեփոխումների համար խորհրդատվություն» ծրագրի ֆինանսական աջակցությամբ և ՀՀ արդարադատության նախարարության նախաձեռնությամբ՝ անցկացվեց իրավական լրագրության հիմնախնդիրներին, ինչպես նաև նախարարության կողմից մի շարք ոլորտներում իրականացվող միջոցառումների քննարկմանը նվիրված երկօրյա սեմինարը, որին մասնակցեցին շուրջ 20 լրագրողներ:

ՀՀ արդարադատության նախարարի մամուլի խոսնակ Ծովինար Խաչատրյանը ներկայացրեց վիճակագրական տվյալներ, թե մեր քաղաքացիները ինչ լրատվություն են նախընտրում: Նրա խոսքով, 2003 թվականին Երևանում անցկացված սոցիոլոգիական հարցման արդյունքում պարզվել է, որ  ընթերցողները սիրում են կարդալ ժամանց  և քրեական պատմություններ: 2003 թվակաին հանրապետության մասշտաբով անցկացված հարցման արդյունքում այդ երկուսին ավելացել է նաև սենսացիան:

«Վերջին՝ 2012 թվականին արված հարցումների մասնակիցների 70 տոկոսը նշել է, որ նախընտրում է իրավական թեմաներ, 15 տոկոսն ասել է, որ սիրում է հեռուստացույցով հետևել լրատվությանը, իսկ մյուս 15 տոկոսը տեղեկանում է ուրիշներից: Հետաքրքիր է, որ իրավական գիտելիքներ ունեցող անձինք (80 տոկոսը) հարցման ընթացքում նշել են, որ իրենց կարդացածը հասկանալի է, իսկ մնացածը պնդել են, թե բարդ, տերմիններ են օգտագործվում, և իրենք չեն կարողանում հասկանալ: Մի մասն էլ (20 տոկոս), ընդգծել է, որ այն տվյալները, որոնք փոխանցվում են լրագրողների միջոցով այդքան էլ հետաքրքիր չեն իրենց»,-նշեց Ծովինար Խաչատրյանը:

ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Արսեն Մկրտչյանը, խոսելով «Անձնական տվյալների պաշտպանության մասին» ՀՀ օրենքի նախագծի մասին, հայտնեց, որ նախատեսվում է 2015 թվականին ստեղծել լիազոր մարմին, որը կզբաղվի անձնական տվյալների պաշտպանությամբ: Լրագրողների կողմից եղան առաջարկներ, քննարկումներ, թե ինչ ձևաչափով այն կարող է գործել:

Այդ առումով Արսեն Մկրտչյանը կարևորեց լրագրողների դերը օրենսդրական կարգավորումների հարցում.

«Մենք երկար ժամանակ մտածում ենք արժե այդ փոփոխություններն անել Հայաստանում, թե՞ ոչ, քանի որ մեր երկիրն ունի ծանր ավանդական կարգավորումներ, և նոր օրենքը հնարավար է չգործի: Այսինքն՝ առաջին հարցը՝ անհրաժեշտության խորությունն է: Մենք որոշումները կայացնում ենք հասարակության հետ , և այդ կապող օղակը լրագրողներն են: Եվ մյուս հարցը, որ մեզ անհանգստացնում է՝ ինչ ծավալով է պետք կարգավորել»,-ընդգծեց Արսեն Մկրտչյանը:

ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Սուրեն Քրմոյանն անդրադարձավ նոր՝ Պրոբացիոն ծառայության ներդրման մանրամասներին՝ ի՞նչ է այն իրենից ներկայացնում և գործունեության ի՞նչ հիմնական ուղղություններ է ենթադրում:

Ներկայումս մեր քրեական օրենսգրքում ամրագրված են պատժի երեք նպատակ՝ սոցիալական արդարության վերականգնում, դատապարտյալի ուղղում, կրկնահանցագործության կանխարգելում, Սուրեն Քրմոյանի խոսքով, հարց է առաջանում, արդյո՞ք մեր այս պատժի նպատակների իրագործումը բերում է նրան, որ հանցագործությունները նվազում են:

«Զարգացած երկրների փորձն ու սխալները հաշվի առնելով, մենք ուզում ենք նոր ծառայություն ներդնել Հայաստանում: Պրոբացիայի՝ վերականգնողական արդարադատության հիմնական գաղափարն է անձին ազատազրկման փոխարեն՝ ուղղել և  տուժողների վնասները փոխահատուցել, նրանց խնդիրները լուծել, ինչպես նաև դատապարտյալին վերասոցիալականացնել: Այսինքն պատժից ազատվելուց հետո, ծառայությունը կզբաղվի նրա սոցիալականացմամբ՝ կօգնի աշխատանքի տեղավորվել, հոգեբանական աշխատանք տանել»,-մանրամասնեց Սուրեն Քրմոյանը և նշեց. «Մարդուն կալանավորելու պահից սկսած մենք զբաղվում ենք նրանով ու  նախապատրաստում ենք ազատության»:

Պրոբացիայի հաջորդ խնդիրը ազատազրկման հետ կապված պատժի միջոցների և  խափանման  միջոցների կիրառումն է:

Խափանման միջոցների թվում, Սուրեն Քրմոյանի տեղեկացմամբ, կավելանա նաև տնային կալանքը: Եվ անձին կարող են հետևել հատուկ՝ էլեկտրոնային թևնոցի միջոցով:

Փոխնախարարը հայտնեց, որ արդեն աշխատանքներ են տարվում համակարգը ներդնելու ուղղությամբ՝ հավանաբար, այն ուժի մեջ կլինի 2017 թվականին:

Ծառայության ներդրումը կապված է ֆինանսի հետ, կպահանջվի բավականին մեծ գումար, սակայն Քրմոյանը հավաստիացնում է, որ համակարգի ներդրումից հետո, երկու տարի անց, այդ գումարը կփոխհատուցվի:

Ներդրվելուց հետո, ծառայությունից կարող է օգտվել 1300 հոգի, «Հայկական Վարկած»—ի այն հարցին, թե արդյո՞ք թվի սահմանափակումը չի հանգեցնի կոռուպցիոն ռիսկերի, նախարարության աշխատակիցները պատասխանեցին, որ այդ թիվը հետագայում հնարավոր  է նաև ավելանա:

ՀՀ արդարադատության նախարարի տեղակալ Արման Թաթոյանը ներակայացրեց դատաիրավական հարկադրանքի միջոցների հայեցակարգը քրեական դատավարության նոր օրենսգրքի նախագծում:

Նրա տեղեկացմամբ, նոր օրենսգրքով, հանցանք կատարած լինելու անմիջական ծագած հիմնավոր հիմքով ձերբակալվածին ազատությունից փաստացի զրկելու պահից ոչ ուշ, քան 6 ժամվա ընթացքում պետք է հանձնվի նրան ձերբակալելու կամ ազատ արձակելու որոշում:

Ձերբակալման որոշմանը կցում են ձերբակալման արձանագրությունը, ինչպես նաև մեղադրյալի իրավունքների և պարտականությունների ցանկը:

Նոր օրենսգրքով՝ կասկածյալ տերմինի փոխարեն լինելու է ձերբակալված անձ:

«Ձերբակալվածին պետք է մեղադրանք ներկայացվի և նրա նկատմամբ խափանման միջոց կիրառելու հարցը լուծելու համար մեղադրյալը պետք է դատարան տարվի ոչ ուշ, քան 60 ժամվա ընթացքում, իսկ 12 ժամում պետք է դատավորը պատշաճ քննություն իրականացնի»,-հայտնեց Արման Թաթոյանը:

Նա խոսեց նաև խափանման միջոցի կիրառման իրավաչափության, դատավարական սանկցիաների և այլ հետաքրքիր թեմաների մասին:

Վերջում՝ ՀՀ ԱՆ իրավաբանական անձանց պետական գրանցման, ՔԿԱԳ և նոտարական համակարգի օրենսդրական ապահովման բաժնի առաջատար մասնագետ Լուսինե Իսկանդարյանը ներկայացրեց «Շարժական գույքի նկատմամբ իրավունքների գրանցման մասին» ՀՀ օրենքի նախագիծը:

Աննա Սարգսյան