Պատմությունը կրկնվում է: Ընտրությունից ընտրություն: Գլխավոր ընդդիմադիրը չի ճանաչում պաշտոնական արդյունքները, ինքն իրեն հռչակում է ընտրված նախագահ և ժողովրդին դուրս է բերում փողոց: Բայց ամեն անգամ կան առանձնահատկություններ` պայմանավորված ինչպես ընդդիմադիր առաջնորդի, այնպես էլ գործող նախագահի անձնական և թիմային որակներով:

Մինչ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի «Բարևի հեղափոխությանն» անցնելը, կատարենք նախորդ դեպքերի համառոտ նկարագրություն:

1996, Վազգեն Մանուկյան: Թիմը շատ ուժեղ է և փորձառու, ընտրատեղամասերի մեծամասնությունից կան ստորագրված և կնքված արձանագրությունների պատճեններ, որոնք ապացուցում են առնվազն երկրորդ փուլի հնարավորությունը: Ուժային ճնշում, ոչ համոզիչ որոշում Սահմանադրական դատարանում: 1,5 տարի անց Լևոն Տեր-Պետրոսյանը հրաժարական է տալիս 1996-ին իրեն փրկած ուժայինների պահանջով:

 1998, Կարեն Դեմիրճյան: Երկու փուլանոց ընտրություններից հետո նա խուսափում է կոշտ առճակատումից, ուժեղացնում է ՀԺԿ կուսակցությունը, և 1999-ին Վազգեն Սարգսյանի հետ դաշինք կազմելով, հաղթում է ԱԺ ընտրություններում: Եղածներից թերևս ամենաարդյունավետ տարբերակն էր, որը միաժամանակ նաև երկիրը զերծ էր պահում ցնցումներից: Ցնցում երազողները սարքեցին «հոկտեմբեր 27»:

2003, Ստեփան Դեմիրճյան: Գլխանց պարզ էր, որ ընտրությունների երկրորդ փուլն անխուսափելի է: Առաջին փուլում ընդդիմությունը բավականին կոշտ վերահսկում էր ընտրատեղամասերը, սակայն Ռոբերտ Քոչարյանի թիմն ամեն ինչ արեց, որ առավելություն ստանա թույլ առաջնորդն, ի դեմս Ստեփան Դեմիրճյանի: Դեմիրճյանը հաճույքով կերավ խայծը ու բարեհաջող ջախջախվեց երկրորդ փուլում: Սահմանադրական դատարանը ընդունեց որոշում 1 տարի հետո վստահության հանրաքվե անցկացնել, սակայն Ռոբերտ Քոչարյանն այդ որոշումով բարեհաջող սրբեց իր համապատասխան մարմնամասը և 2004-ին ճնշեց ընդդիմադիր բողոքները: Մինչև 2007-ի ԱԺ ընտրությունները ՀԺԿ-ի հնարավորությունները լրիվ փոշիացան…

2008, Լևոն Տեր-Պետրոսյան: ՀՀ առաջին նախագահը լուծում է ընդամենը ձայներով երկրորդը լինելու խնդիրը, առանձնապես հոգ չտանելով տեղամասերում հսկողություն ապահովելու մասին: Ամբողջ ներուժը օգտագործում է դասական փողոցային «գունավոր հեղափոխություն» կազմակերպելու համար: Հետընտրական հանրահավաքներն աչքի են զարնում անհանդուրժողականության և ագրեսիայի շատ բարձր աստիճանով: Նա փայլուն կերպով օգտագործում է այդ բոլոր տեխնոլոգիաները, սակայն Ռոբերտ Քոչարյանն ամենայն դաժանությամբ ուժով ճնշում է հեղափոխական շարժումը, Սերժ Սարգսյանին որպես ժառանգություն թողնելով մարտիմեկյան արյունոտ դեպքերը:

2013, Րաֆֆի Հովհաննիսյան: ԲՀԿ-ի, ՀԱԿ-ի ու ՀՅԴ-ի չմասնակցության պայմաններում որպես երկնքից ընկած նվեր ստանում է 37 տոկոս քվե:

Այդպիսի արդյունքին պատրաստ չէր ոչ Րաֆֆի Հովհաննիսյանը, ոչ էլ հանրությունը: Սակայն շատ էլ լավ պատրաստ էր իշխանությունը: Գելլափի հարցման արդյունքները Րաֆֆի Հովհաննիսյանին խոստանում էին 32 տոկոս, սակայն ընդդիմությունը դա բանի տեղ չդրեց: Բանի տեղ դրեցին միայն հակաիշխանական տրամադրություններ ունեցող ընտրողները, և արդյունքում Րաֆֆի Հովհաննիսյանը ստացավ նաև ԲՀԿ-ի, ՀԱԿ-ի ՀՅԴ-ի քվեների առյուծի բաժինը: Ո՛չ ընտրողները, ո՛չ Րաֆֆի Հովհաննիսյանի թիմը չէին սպասում, որ չնայած իշխանությունը կիրառելու է ավանդական գրեթե բոլոր լծակների կիրառումը, սակայն այնքան խորն է մարդկանց հիասթափությունը, որ միևնույնն է Րաֆֆու ձայները գերակշռելու են: Իրենք` ընտրողները, մեծամասամբ ձայն էին տալիս Րաֆֆուն ոչ թե նրան ՀՀ նախագահ դարձնելու, այլ իշխանության դեմ բողոքելու համար, այդ պատճառով պատրաստ չէին գալ հրապարակ ու հեղափոխական պայքար վարել իրենց ընտրյալին նախագահի աթոռին հասցնելու նպատակով: Րաֆֆի Հովհաննիսյանի թիմն էլ չգիտեր` ինչ աներ իր նվեր ստացած հաջողության հետ, այդ պատճառով դեռ գիշերվանից սկսած ընկավ իրար հակասող շարժումների մեջ:

Շփոթությունն ավելացավ նաև այն պատճառով, որ հրապարակ եկածներին իշխանությունը չպատասխանեց հաթաթաներով ու ոստիկանական ճնշումներով: Սերժ Սարգսյանն էլ չդրսևորեց իր «իրավանախորդ» Ռոբերտ Քոչարյանին բնորոշ արհամարհանքը, և տեղի ունեցավ մեր նորագույն պատմության մեջ աննախադեպ բան` վերընտրված նախագահը հանդիպեց ընտրությունների արդյունքները չճանաչած իր գլխավոր մրցակցին: Ու հենց այդ պահը կարելի էր համարել այն պահը, որ հեղափոխությունը չծնված` մահացավ… Ու արդեն Նիկոլ Փաշինյանի և ՀՅԴ-ի միանալը ոչինչ չէր կարող փոխել…

Սակայն իներցիայով հրապարակներում ու «Ֆեյսբուքում» հնչում է իշխանափոխության կոչը և շրջանառվում է «հեղափոխություն» բառը: Սկզբում «Ժառանգությունը» ստանդարտ «գունավոր» made in USA անուն վերցրեց:

Իսկ հետո Բաղրամյան 26-ին մոտ կանգնած քաղտեխնոլոգները շրջանառության մեջ նետեցին «Բարևի հեղափոխություն» և «ԲաRevolution» անունները, որոնք բոլորին ձեռքով բարևող Րաֆֆին ու նրա թիմն ընդունեցին խանդավառ կերպով: Իսկ, ինչպես հայտնի է, ինչ անուն դնես «նորածնին», այնպիսին էլ կլինի նրա « ճակատագիը»: «Բարևի հեղափոխություն» հասկացությունը չի պարունակում առճակատման, անհանդուրժողականության կոդեր, ու «ԲաRevolution» անողների համար դա արդեն գրեթե անհաղթահարելի հոգեբանական արգելք է` իշխանությանն ասել «ռադ եղիր»: Այսինք`

«ԲաRevolution»-ից կարող է ստացվել ամեն ինչ, բացի հեղափոխությունից… Ու հենց «բարև»-ի, այլ ոչ թե «ռադ»-ի տրամաբանությունը հանգեցրեց նրան, որ Րաֆֆին անպատրաստ եղավ անելու շուրօրյա հարաճուն հանրահավաքներ, և այս վերջին անգամ չարեց գեթ մեկ չարտոնված հանրահավաք Ազատության հրապարակում:

Անշուշտ, Րաֆֆու մարտավարությունում` շրջել մարզերով և հանդիպել իրեն քվե տվողների հետ, ինչպես նաև պարբերաբար գալ Ազատության հրապարակ, ոչ մի վատ բան չկա: Եթե Րաֆֆի Հովհաննիսյանն անխոհեմորեն չտար իշխանությունը վերցնելու խոստում, որի տակից հիմա չի կարողանում դուրս գալ, ապա շատ հանգիստ կարող էր նյութականացնել իր 37 տոկոսը` տեղերում հիմնադրելով «Ժառանգության» հզոր կուսակցական կառույցներ: Մարդիկ լավ էլ կարձագանքեին ու հավեսով կանդամագրվեին այդպիսի խոստումնալից կուսակցությանը, բայց… իշխանափոխություն խոստացած մարդու պարագայում այդ գնացքն արդեն գնացած է:

Հիշենք ՀԱԿ-ի ճակատագիրը` իշխանափոխության չկատարված խոստումը հանգեցրեց նրան, որ 2012-ի ԱԺ ընտրություններին Լևոն Տեր-Պետրոսյանի քվեները դարձան Ծառուկյանի առյուծների բաժին…

Սակայն ծերուկը դասեր է քաղել: Նա մեկ օրում ՀՀՇ կուսակցությունն անվանափոխեց ՀԱԿ կուսակցության, ընդմիշտ արգելեց օգտագործել ՀՀՇ-ի անունը, և անցավ իր «որսին» սպասելու: Պատահական չէ, որ նա չի շտապում միանալ Րաֆֆու «ԲաRevolution»-ին և արտահայտում է զուսպ թերահավատություն: Նա սպասում է այն պահին, երբ Րաֆֆին վերջնականապես կձախողվի, որպեսզի տեր կանգնի նրա հետևից գնացող զանգվածին, որն էլ ինչ-որ պահի խանդավառորեն կլքի «բարև» ասող առաջնորդին ու կմիանա «ռադ» ասող և «կազմաքանդող» ծեր աղվեսին:

Մինչդեռ շատ ավելի ճիշտ կլիներ, եթե բողոքավոր զանգվածն ուղղորդվեր դեպի իշխանություն, նրանից ու Սերժ Սարգսյանից կոշտ ու հիմնավորապես պահանջելու այն ամենն ինչ հարկավոր է երկիրն այս վիճակից դուրս բերելու համար: Պետք է լինի պահանջատեր ու չնահանջի մինչև չլուծվեն բոլոր խնդիրները: Նոր ձևավորվող քաղաքացիական հասարակությունը պետք է տեր կանգնի իր երկրին ու չընկրկի և միայն այդ ձևով կարելի է առաջընթաց գրանցել:

Մինչև 2015-16 թվականները ժողովրդի հիշողությունից արդեն ջնջված է լինելու շատ ու շատ բաներ, նաև ՀՀՇ անունը, որից զզվում էր դեռ Վանոն ու այժմ զզվում է Լևոնը:

Ժողովուրդը երեխայի պես շատ արագ մոռանում է վատը, բայց երկար հիշում է լավը:

Ինչևէ, տուրք տալով նոր քաղաքական շնչին, ասենք` «բարև»: Բարև, երկիր: Բարև, ընթերցող:

Վարկածները մշակեց ԱՐՍԵՆ ՎԱՀԱՆՅԱՆԸ