Թշնամին չի համակերպվում պարտության հետ

Արցախյան ազատամարտը հայ ժողովրդի բազմադարյան պատմության ամենահերոսական էջերից է, երբ մի ողջ ժողովուրդ մաքառեց հանուն իր պատմական հայրենիքի և հաղթեց: Հաղթեց, որովհետև հասարակության մեջ տիրում էր պատմական խանդավառությունն ու լավագույն ապագայի հույսը: Հայ էթնոսի պասիոնար հատվածը հանուն հաղթանակի զոհեց ամեն բան և հասավ այնպիսի արդյունքի, որը մեր ժողովուրդը չէր տեսել հազարամյակ ի վեր: Այդ հաղթանակի արդյունքը եղավ պատվավոր խաղաղությունն ու Լեռնային Ղարաբաղի անկախ Հանրապետությունը: Միաժամանակ զինադադարը դեռևս  պատերազմի ավարտը չէ, իսկ մեր թշնամին նենգ է, դաժան ու ցավոք՝ հզոր:

Պատերազմի հաջողությունը անմիջական կախման մեջ է գտնվում այն բանից, թե զորքերը որքանով են ապահոված ռեզերվով, մարդկային ու նյութական միջոցներով:

Հարևան Ադրբեջանը ոչ մի կերպ չի համակերպվում պարտության հետ և նա պատրաստվում է վճռական մարտի. այդ նախապատրաստությունն ունի կոնկրետ արդյունքներ: Ադրբեջանական բանակը երկու անգամ թվապես գերազանցում է հայոց բանակին, իսկ ռազմատնտեսական և սպառազինության առումով գերազանցում է մի քանի անգամ:

Որքան էլ լավ լինեն քարտեզների վրա շարադրված մտահղացումներն ու պլանները, դրանք կմնան որպես հասարակ թուղթ, եթե ապահովված չլինեն համապատասխան ուժով և միջոցներով:

Եվ այստեղ Հայաստանը  զիջում է Ադրբեջանին` բոլոր ոլորտներում:

Ադրբեջանի ռազմական բյուջեն 2013 թվականին կանցնի 4 մլրդ դոլարի սահմանը և կկազմի այնքան, որքան ՀՀ պետական բյուջեն է: Մարդկային ռեսուրսերի հարցում նույնպես Ադրբեջանը գերիշխող դիրքում է: Երկրի բնակչությունն այսօր կազմում է 9,5 մլն մարդ, որից 2,5 մլն զորակոչային ռեզերվ է, որը հնարավորություն կտա պատերազմի դեպքում անընդհատ համալրել բանակը:

Տանկերի, հրթիռա-հրետանային միջոցների, ինքնաթիռների և ՀՕՊ համակարգերի համալրվածությամբ Ադրբեջանի բանակը մի քանի անգամ գերազանցում է Հայոց բանակին:

Հայաստանի Հանրապետության ազգաբնակչությունը, ընդհակառակը, ունի նվազման միտում և երկրում այսօր ապրում է մոտ 2 մլն մարդ, որից զորակոչային ռեզերվ հանդիսացող երիտասարդության մեծամասնությունը գտնվում է արտերկրում:

Բանակը չի ստանում հասարակության աջակցությունը

Արցախյան ազատամարտի ամենամեծ ազգային նվաճումը հայոց նորաստեղծ ու հզոր բանակի կազմավորումն ու կայացումն էր: Այսօր մենք ունենք կայացած ու հզոր բանակ, օպերատիվ-ստրատեգիական խոր գիտելիքներով օժտված բարձրագույն ու ավագ սպայակազմ, ու ազգային հայեցի դաստիարակությամբ տոգորված ազգանվեր հրամայական կազմ, սակայն յուրաքանչյուր բանակի մարտունակության հիմնաքարը բարձր մարտական ոգով և ունակություններով օժտված զինվորն է:

Եվ եթե այս ամենին գումարենք այն տխուր երևույթը, որ հասարակությունը կտրված է բանակից և բանակը չի ստանում հասարակության աջակցությունը, ապա պարզ կդառնա, որ բանակի հերոսական ծառայությունն առհասարակ չի գնահատվում ըստ արժանվույն:

Անհասկանալի է մեր երկրի վարած քաղաքականությունը: Շատերի համար է գաղտնիք այն,  ինչ արվում է այսօր. դիտավորյալ տարվող ռազմավարություն է, թե՞ անկարող ղեկավարման արդյունք: Կամաց-կամաց մենք կորցնում ենք բարոյահոգեբանական առավելությունը, որն Արցախյան ազատամարտի մեծագույն ձեռբերումն էր:

Տարբեր պատրվակներով բանակից հեռացվում են Արցախյան ազատամարտի մասնակից սպաները, որոնք ունեն պատերազմական գործողություններ վարելու և ղեկավարելու հսկայական փորձ և անմնացորդ նվիրված են հայրենիքին:

Երկրում ամենացածրը գնահատվում է սպայի աշխատանքի արժեքը, և սպաները, որոնք հերոսաբար ծառայում են մարտական հերթապահություն իրականցնող զորամասերում վարձատրվում են ավելի պակաս, քան սովորական պաշտոնյան, և եթե դրան գումարենք նաև  սոցիալ-իրավական անպաշտպանվածությունը, ապա սպաների ծառայությունը հայոց բանակում վեր է անգամ հերոսությունից:

Երկրի պաշտպանունակությանը ծանր հարված է սպաների արտագաղթի ահռելի չափերը:

Նրանք գերադասում են օտար ափերում զբաղվել առևտրով կամ այլ ծառայություններով, որովհետև իրենց երկրում նրանք ոչ ոքի պետք չեն:

Յուրաքանչյուր բանակին պատիվ բերող հայ քաջորդիները վիրավորված իրենց նկատմամբ վերաբերմունքից,  հարյուրներով հեռանում են, որով թուլացնում են երկրի պաշտպանունակությունը, իսկ ժելեյած մազերով տղաներով, սափրագլուխներով և այլ պիտակավոր օլիգարխներով երկիրը հնարավոր չէ պաշտպանել:

Սթափվելու ժամանակն է

Որպեսզի իրավիճակին լուծում տրվի հրամայական անհրաժեշտություն է առաջացել լուծել պահեստազորում գտնվող սպաների սոցիալ-տնտեսական խնդիրները և ուղիներ գտնել` հասարակության մեջ նրանց ինտեգրելու, ներքաշելու համար:

Առաջարկում եմ կառավարությանը կից ձևավորել մարմին, որի հիմնական նպատակն ու խնդիրը պետք է լինի զորացրված սպաների աշխատանքային զբաղվածության խնդիրների լուծումը:Նրանք չպետք է հեռանան երկրից, այլապես վաղը՝ որպես պատերազմող երկիր, երբ կունենանք նրանց կարիքը, չենք գտնի այդ պատրաստակամ ու նվիրված անձանց:

Անհրաժեշտ է ստեղծել սպաների իրավական պաշտպանվածությունն ապահովող մարմին, որովհետև բանակում ծառայող կրտսեր սպայական կազմի համարյա 30-40%-ն ունեն դատվածություն, որը թուլացնում է բանակի բարոյահոգեբանական կայունությունը:

Այսօր հրամայական է դարձել սպաների կողմից հասարակական կազմակերպության ստեղծումը, որի խնդիրը պետք է դառնա սպաների տնտեսական, իրավական պաշտպանվածության մակարդակի բարձրացումը:

Վոլոդյա Հովհաննիսյան