Ոստիկանների, դատախազների, դատավորների մեղքով ապօրինի կալանավորվելուց և 5 տարի անազատության մեջ մնալուց հետո արդարացված Արմեն Պողոսյանն այսօր չի կարողանում գտնել ընտանեկան իր լիարժեք երջանկությունը. ծեծի, խոշտանգումների, նվաստացումների, հոգեբանական ճնշումների ազդեցությունից, ապրած վախից ու նյարդային ցնցումներից հնարավոր է, որ Արմենն այլևս հայր չդառնա, թեև հույսը դեռ չի կորցնում` բուժվում է:

Նա նաև սպասում է Մարդու իրավունքների եվրոպական դատարանի որոշմանը և այն պահին, երբ կպատժվեն իր ճակատագրի հետ խաղացած բոլոր մեղավորները: Կրած նյութական և բարոյական վնասների համար պետության փոխհատուցումը եղավ 7,5 մլն դրամի չափով գումարը, գլխավոր դատախազ Աղվան Հովսեփյանի ներողությունը և նվերը` «Կոմս Մոնտե Քրիստո» գիրքը:

Հիշեցնենք, որ Լոռու մարզի Սարատովկա գյուղի 22-ամյա բնակիչ, հովիվ Արմեն Պողոսյանը Լոռու մարզի առաջին ատյանի դատարանի կողմից դատապարտվել էր 15 տարվա ազատազրկման` 1999-ին կատարված մի հանցագործության` 12-ամյա Գեղեցիկ Ղանդիլյանին բռնաբարելու և սպանելու համար: Այդ դատավճիռը ուժի մեջ էին թողել նաև վերաքննիչ և վճռաբեկ դատարանները` ապացուցված համարելով Արմենի մեղքը: Անազատության մեջ մնալուց, դատապարտվելուց միայն 5 տարի անց էին իրավապահները պատահականորեն բացահայտել այդ հանցագործության իրական մեղավորին` ոմն Խոսրոևի: Բայց մինչ հանցագործին մեկուսացնելը Խոսրոևը հասցրել էր մեկ այլ հանցագործություն էլ կատարել` մի անչափահաս աղջնակի էլ բռնաբարել և սպանել: Եվ քանի որ հանցագործության կատարման ձևը, եղանակը և մյուս հանգամանքները համընկել էին, Խոսրոևը խոստովանել էր, որ Գեղեցիկ Ղանդիլյանին ևս ինքն է բռնաբարել ու կյանքից զրկել:

Իսկ ի՞նչ էին արել իրավապահները չբացահայտված այդ քրեական գործն «իրենց վրա» չթողնելու համար: Այն, ինչ սովորաբար և շատ դեպքերում անում են` «կոտրել էին» խեղճ նախրապանի գլխին: Տաշիրի ոստիկանությունում և դատախազությունում մանրամասներով ներկայացրել էին դեպքը` իրենց որոշած սցենարով, հետո դաժան բռնության և նվաստացումների միջոցով ինքնազրպարտչական գրավոր ցուցմունքներ էին կորզել և ստիպել, որ տեսախցիկի առջև էլ Արմենը նույն բանը ցույց տա արդեն դեպքի վայրում: Դատաբժշկական, մատնահետքաբանական, դատակենսաբանական փորձաքննություններն էլ այնպես էին գրվել, որ չհակասեին իրավապահների որոշած ու իրականացրած սցենարին: Եվ մարդուն, «բարեբախտաբար», դատապարտել էին 15 տարվա ազատազրկման, ոչ մահապատժի (1999-ին մահապատիժը դեռ հանված չէր): Ավելի ուշ դատարանն արդարացրեց Արմեն Պողոսյանին, և նրան խոստացան, որ կպատժվեն բոլոր մեղավորները: Սակայն այդպես էլ չբարձրաձայնեցին, թե այդ ոստիկաններից, քննիչներից, դատախազներից քանի՞սն են պատժվել, դատական երեք ատյանների քանի՞ դատավոր է հրաժեշտ տվել իր պատմուճանին ու աթոռին: Համենայնդեպս, դատավորներից եթե ոչ բոլորը, ապա մեծ մասն այսօր դեռ նույն գործով է զբաղված, և Աստված գիտի, թե այս ընթացքում քանի ընտանիքի ճակատագիր են խեղել ու քանիսին դժբախտացրել: Մեկ անգամ ևս հիշենք նրանց անունները` Գուրգեն Գագիկյան, Ռազմիկ Ազարյան, Գրիշա Մելիք-Սարգսյան, Մհեր Խաչատրյան, Տիգրան Սարգսյան: Նրանք պաշտոնավարում են, իսկ Արմեն Պողոսյանը նույնիսկ արդարացվելուց հետո իր տեղը չի գտնում. հեռացել է ծննդավայրից, սակայն ո՛չ Ռուսաստանում, ո՛չ Երևանում և ո՛չ էլ Արարատի մարզում, որտեղ այժմ ամուսնացել ու ապրում է կնոջ հետ, չի կարողանում հարմարվել իրականության հետ. չի ուզում վերհիշել ապրածը, բայց նաև չի կարողանում ձերբազատվել այդ դառը, դաժան, տեսիլքային հիշողություններից:

Պետությունն, իհարկե, ընդունեց իր հանցանքը և 7,5 մլն դրամի փոխհատուցում տվեց տուժողի կարգավիճակ ստացած նախկին ամբաստանյալին, որից 3 մլն-ը` Արմեն Պողոսյանին, 3 մլն-ը` նրա մորը` հանձնուքների համար ծախսված միջոցների դիմաց, իսկ մնացյալը` այլ ծախսերի:

Արդեն երկու տարի է, որ Արմեն Պողոսյանի բողոքը Եվրադատարանի վարույթում է: Նրա պաշտպան Սեդա Սաֆարյանի փոխանցմամբ, Եվրադատարան ներկայացված դիմումում մատնանշել են, որ առկա են Կոնվենցիայով նախատեսված մի քանի հոդվածների խախտումներ` ապօրինի կալանքի, խոշտանգման, նվաստացման (ինչին ենթարկվել էին Արմեն Պողոսյանը և նրա եղբայրը` օպերատիվ ծառայության աշխատակիցների` ոստիկանների կողմից), արդար դատաքննության իրավունքի: Պաշտպանական կողմը այդ ամենի դիմաց Հայաստանի Հանրապետությունից պահանջում է 120.000 եվրոյին համարժեք գումար` որպես նյութական և բարոյական վնասների փոխհատուցում: Արդեն ավարտվել է Եվրադատարանի և Հայաստանի Հանրապետության կառավարության միջև հարցուպատասխանը: Սպասում են Եվրադատարանի որոշմանը, քանի որ հայրենի կառավարությունը Եվրադատարան ուղարկած պատասխանում բավարար էր համարել գլխավոր դատախազի ներողությունը, «Կոմս Մոնտե Քրիստոյի» գիրքը նվիրելը և 7,5 միլիոն դրամ փոխհատուցումը: Բայց եթե նույնիսկ Եվրադատարանը բարձրացնի փոխհատուցման շեմը, միևնույն է, դրանով Արմենը չի վերագտնի իր կորսված երջանկությունը…

1-in.am Էլմիրա Մարտիրոսյան