Այսօր Վարկած ակումբում հյուրընկալել էինք Բեռլինի պետական ազատ համալսարանի դոկտոր  «Վտանգված ազգերի համար» ընկերակցության ներկայացուցիչ  Ժիրայր Քոչարյանին և ՄԻՊ ազգային փոքրամասնությունների գծով խորհրդական Տաթևիկ Խաչատրյանին:

Վերջիններս խոսեցին Գերմանիայում և Հայաստանում ազգային փոքրամասնությունների իրավունքների պաշտպանության մասին:

Տաթևիկ Խաչատրյանի խոսքով՝  ՀՀ-ում մարդու իրավունքներից խոսելիս պետք է նշել, որ Հայաստանը տարբերվում է այլ երկրներից իր միատարր էթնիկ կազմով:

Ըստ նրա ներկայացրած վիճակագրության՝ բնակչության 97%-ը հայեր են, իսկ մնացած 3%-ը եզդիական, ռուսական, լեհական , քրդական,վրացական, իրանական համայնքներ: Ըստ փորձագետի այստեղ եզդիական, քրդական, լեհական համայնքները առանձնանում են, քանի որ պահպանում են իրենց լեզուն, բացի այդ հազվադեպ են պատահում խառն ամուսնություններ:

ՄԻՊ-ի խորհրդականի հավաստմամբ՝ Հայաստանում վերաբերմունքը նշված համայնքների նկատմամբ շատ հանդուրժողական է:

«Շատ հազվադեպ է պատահում, երբ մարդուն քարկոծում են իր ազգության համար: Դա գուցե պայմանավորված է նրանով, որ հայ ազգն ինքը մեծ սփյուռք ունի արտասահմանում և գիտի, թե ինչ է նշանակում լինել ազգային փոքրամասնություն»,-ընդգծեց Տաթևիկ Խաչատրյանը:

Օմբուդսմենի գրասենյակը, խորհրդականի համոզմաբ, ունի լավ համագործակցություն տարբեր համայնքների հետ և ստանում է բազմաթիվ դիմում-բողոքներ, որոնք հիմնականում կրում են սոցիալ-տնտեսական բնույթ:

Նա նշեց նաև, որ տարբեր միջազգային կառույցներ ահազանգում են, որ Հայաստանում չկա համապատասխան օրենսդրություն:

«Շատ դժվար է օրենսդրության բացակայության պայմաններում ապացուցել, թե որ դեպքն է համարվում խտրականություն, բայց հուսով ենք, որ հետագայում այս բացը կլրացվի»,-նշեց  Խաչատրյանը:

Նրա խոսքերով՝ վերջին տարիներին շատ ակտիվ գործունեություն է ծավալում ՀՀ նախագահի աշխատակազմին կից ազգային փոքրամասնությունների, ազգային մշակույթները  համակարգող խորհուրդը և նույնիսկ պետական բյուջեից տրամադրվում է տարեկան  20 մլն դրամ նրանց մշակութային և տարբեր միջոցառումների համար:

Հիմնականում այդպիսի բնակավայրերում, դպրոցներում կազմակերպվում է ուսուցումը իրենց լեզվով, բաժանվում է իրենց լեզվով դասագրքեր:

Ժիրայր Քոչարյանը, սակայն, նշեց, որ իրապես շատ ուրախ կլիներ, եթե ամեն բան Հայաստանում, իրոք, այդպես լիներ:

«Ինչ-որ ես եմ տեսել էապես տարբերվում է: Ինչքան լավ կլիներ, որ ինչպես Իրանում, Լիբանանում, Կիպրոսում ունենք մեր՝ հայ պատգամավորները, այդպես էլ եզդիները և ասորիները ունենային, որովհետև այս երկու ազգերը պետություն չունեն և մեր գուրգուրանքի կարիքն ունեն:Ես բնավ չեմ տեսնում, որ հանրապետական մակարդակով եզդիները կամ ասորիները ներկա լինեն: Երբ Գերմանիայում ապրիլի 24-ին ցույցի ենք կանգնում Թուրքական դեսպանատան առջև, եզդիներն ու ասորիները կանգնած էին մեր կողքին:

Մի հարց ևս անհանգստացնում է Ժիրայր Քոչարյանին.այն, որ Թուրքիայում շատ հայեր վախից իրենց ազգանունները թրքացնում են: Նրա հավաստիացմամբ, եզդիները ևս այստեղ փոխում են իրենց ազգանունները՝ ավելացնելով –յան մասնիկը:

Նրան անհանգստացնում է այն հարցը, թե արդյո՞ք նրանք դա կամավոր են անում:

«Ես տեսնում եմ, որ շատ հայեր գալիս են Գերմանիա, բայց բնավ, դրանց մեջ չեմ տեսնում ասորիներ և եզդիներ: Երևում է, որ ժողովուրդը վերապահողական վերաբերմունք ունի այս ազգային փաքրամասնությունների նկատմամբ»,- համոզված է Ժիրայր Քոչարյանը:

Տաթևիկ Խաչատրյանի համոզմամբ՝ ազգանունների վերափոխումը նորություն չէ և գալիս է դեռևս խորհրդային տարիներից, իսկ այն հարցը, թե ճնշմամբ է եղել, կամ ստիպողաբար, վերջինս դժվարացավ պատասխանել: Այն հանգամանքը, որ շատ հաճախ նույնիսկ հեռուստատեսությամբ ազգային փոքրամասնությունների հասցեին հնչում են վատ արտահայտություններ, ըստ խորհրդականի, գալիս է մարդկանց իրազեկման պակասից:

Եթե լինում են պիտակավորումներ, վիրավորանքներ, ՄԻՊ-ն անպայման միջամտում է և կասեցնում:

Հայկական Վարկած-ի այն հարցին, թե արդյո՞ք օրենքը  նախատեսում է պատասխանատվություն, խորհրդականն ասաց, որ ՄԻՊ-ի որոշումները չունեն պարտադիր ուժ, դրանք խորհրդատվական են, սակայն ունեն շատ կարևոր նշանակություն: